“The Sun” raporton se Europa dhe Britania e Madhe mund të vendosin një flotë prej 120 avionësh luftarakë për të shmangur raketat ruse dhe për të mbrojtur hapësirën ajrore të Ukrainës kundër Vladimir Putinit. Plani i mbrojtjes, i njohur si “Operacioni Mburoja e Qiellit” do të shohë avionë luftarakë nga forcat ajrore evropiane dhe ato britanike të formojnë atë që quhet “Zonë e Mbrojtjes së Integruar Ajrore” (IAPZ).
Operacioni do të drejtohet nga pilotët më të mirë nga kontinenti dhe do të funksionojë veçmas nga NATO. Objektivi do të jetë kundërshtimi i agresionit rus në Ukrainë, duke përfshirë sulmet me raketa me rreze të gjatë dhe sulmet me dronë. Zona e Integruar e Mbrojtjes Ajrore do të mbulojë 3 termocentralet bërthamore operative të Ukrainës dhe infrastrukturën kritike në krahun perëndimor të vendit duke përfshirë qytetet Odesa dhe Lviv.
Megjithatë, ajo nuk do të mbulojë pjesën lindore të vendit për shkak të frikës së një konfrontimi të drejtpërdrejtë perëndimor me Rusinë, një akt që do ta zhysë botën në kaos. Shefat e mbrojtjes dhe strategët ushtarakë sugjerojnë që plani mund të “arrijë ndikim më të madh ushtarak, politik dhe socio-ekonomik se 10 000 trupa tokësore evropiane”, – raporton The Guardian.
Plani u hartua për herë të parë në fillim të luftës në 2022 nga ish-pilotët e Forcës Ajrore Britanike dhe ekspertët ushtarakë në bashkëpunim me Ukrainën. Por nuk mori kurrë dritën jeshile. Teksa SHBA po heq dorë gjithnjë e më shumë nga mbështetja e saj për Ukrainën, dhe si rrjedhojë për Evropën, planet për të ringjallur Operacionin Mburoja e Qiellit po shfaqen sërish.
Përpjekja evropiane vjen pasi zemra e luftës së Ukrainës mori një goditje masive pas përballjes historike të Trump dhe Zelensky në Zyrën Ovale. Trump i zemëruar ndërpreu furnizimin e SHBA me tanke luftarake, raketa me rreze të gjatë veprimi dhe sisteme të mbrojtjes ajrore në vlerë miliarda dollarë për Ukrainën.
Ushtria e Ukrainës po përballet tani me një nga sfidat e saj më të mëdha që nga fillimi i luftës: të bëjë pa mbështetjen e plotë të Shteteve të Bashkuara. Për të shtuar telashet, SHBA ndaloi gjithashtu ndarjen e inteligjencës ushtarake, diçka që e ndihmoi Ukrainën masivisht jo vetëm të pengonte sulmet ruse, por të niste sulmet e veta brenda Rusisë.
Uashingtoni revokoi gjithashtu klasifikimin “Rel UKR” – i cili më parë i lejonte Britanisë të kalonte në Ukrainë inteligjencën e prodhuar nga SHBA. Si rezultat, HIMARS dhe British Storm Shadows të prodhuara në SHBA tani janë pak a shumë të zhdukura duke i lënë ukrainasit me sisteme të pakta mbrojtëse.
Nëse i jepet një dritë jeshile, Operacioni Sky Shield mund të rezultojë të jetë një linjë kryesore e mbrojtjes për Ukrainën dhe Evropën në një kontekst afatgjatë lufte. I vetmi shqetësim që kanë liderët perëndimorë është se avionët luftarakë perëndimorë mund të vijnë drejtpërdrejt në kontakt me rusët, gjë që mund të përshkallëzojë luftën dhe të përfshijë vendet e NATO-s.
Megjithatë, mbështetësit e skemës argumentojnë se “rreziku është i ulët”. Rusia ka goditur Ukrainën me sulme masive gjatë natës, duke synuar infrastrukturën civile dhe ndërtesat e banimit.
A mund të plotësoje Europa boshllëkun?
Trump ka pohuar vazhdimisht se SHBA ka shpenzuar 300-350 miliardë dollarë për ndihmën ndaj Ukrainës – shumë më tepër se Evropa. Por analizat e fakteve sugjerojnë se kjo është jashtëzakonisht e ekzagjeruar. Instituti i Kielit, i cili gjurmon ndihmën globale për Ukrainën, thotë se shpenzimet reale të SHBA-së janë 119.7 miliardë dollarë, shumë më pak se pretendimi i Trump.
Edhe vlerësimi më i gjerë i mundshëm i shpenzimeve të SHBA-së, duke përfshirë trajnimin dhe rimbushjen e stoqeve, arrin vetëm 182.8 miliardë dollarë. Ndërkohë, Evropa ka dhënë në fakt më shumë ndihmë se SHBA. Sipas Institutit të Kielit, nga janari 2022 deri në dhjetor 2024, Evropa shpenzoi 138.7 miliardë dollarë për Ukrainën, duke tejkaluar totalin e SHBA prej 119.7 miliardë dollarësh.
Mbretëria e Bashkuar mbetet mbështetësi i tretë më i madh i Ukrainës pas SHBA-së dhe Gjermanisë, me paketën e saj të fundit që është një hua prej 2.8 miliardë dollarësh e nënshkruar më 1 mars. Më herët sot, ministri i mbrojtjes i Francës konfirmoi se vendi i tij po vazhdonte t’i siguronte Ukrainës inteligjencën ushtarake.
Presidenti Emmanuel Macron tha se Franca është e gatshme të vendosë një “mburojë bërthamore” për të ndihmuar në mbrojtjen e Evropës nga çdo kërcënim rus. Por pyetja kryesore tani është: nëse SHBA e ndalon plotësisht mbështetjen e saj, a mundet Evropa të përshpejtohet mjaftueshëm për ta mbajtur Ukrainën në luftë?
Ish-oficeri i ushtrisë britanike, koloneli Hamish de Bretton-Gordon tha për The Sun: “Vendet evropiane të NATO-s, ushtarakisht, më vete, tejkaluan shumë rusët. Dhe ne duhet ta përkulim atë muskul në vend që të frenojmë, sepse në këtë lloj konflikti, ju duhet të futeni plotësisht.”
Dr Bence Nemeth, i Departamentit të Studimeve të Mbrojtjes në King’s College në Londër, shtoi: “Pa Shtetet e Bashkuara si një aleat i palëkundur, Evropa përballet me një mjedis të trazuar sigurie ku rreziqet mund të vijnë jo vetëm nga Rusia, por edhe nga hapat e gabuar të vetë politikave perëndimore. Megjithatë ka edhe një avantazh.
Kur aleancat e vjetra ndryshojnë, ne nuk mund të supozojmë se konflikti është i pashmangshëm. Në vend të kësaj, ndërprerje të tilla mund të krijojnë hapësirë për dialog dhe partneritete të reja. Është një sfidë komplekse, por edhe një mundësi për të riformuar rregullat e angazhimit për shekullin e 21-të në mënyra që përfundimisht mund t’u shërbejnë më mirë të gjitha palëve”.
Tani për tani, trupat e Ukrainës mbeten në fushën e betejës, por arsenali i tyre i ardhshëm është i pasigurt. Oferta evropiane e “çizmeve në terren” pas një marrëveshjeje të mundshme paqeje e ka siguruar Kievin, por fushata e presionit të Trump po e detyron Ukrainën në një cep të rrezikshëm.
A do të mblidhet Evropa për ta mbajtur Ukrainën të armatosur? A do të detyrohet Zelensky në negociata me Rusinë? Apo Ukraina do ta gjejë veten gjithnjë e më të izoluar? Me Trump që mban çelësat e armëve më të fuqishme të Ukrainës, hapat e ardhshëm mund të përcaktojnë fatin e luftës.
