Nga Edmond Stojku
Kryetar i ADR dhe kandidat per deputet Qarku Tirane
Pas rënies së diktaturës komuniste në vitin 1991, Shqipëria u fut në një periudhë kaotike, ku, në vend që të ndërtohej një shtet i lirë dhe demokratik, ndodhi e kundërta: një zhvendosje nga një diktaturë moniste në një oligarki të strukturuar mbi korrupsionin dhe kapjen e shtetit.
Në frymën e filozofisë së Camus, mund të themi se Shqipëria nuk pranoi revoltën e vërtetë ndaj absurditetit, por thjesht e zëvendësoi njërin absurditet me një tjetër. Në vend të diktaturës së një partie, u krijua një regjim i maskuar si pluralizëm, ku të gjitha partitë kryesore u bënë pjesë e të njëjtës lojë kriminale.
Korrupsioni dhe Kapja e Shtetit: Oligarkia Post-Komuniste
Siç do të thoshte Nietzsche, Shqipëria post-komuniste e vrau “Zotin” e vjetër (komunizmin), por nuk krijoi një “mbretëri të re” mbi vlera të qëndrueshme. Në vend të një republike demokratike, u krijua një sistem oligarkik, ku:
Pasuritë kombëtare u plaçkitën përmes privatizimeve kriminale (Albpetrol, ARMO, KESH, Telekomi, Banka e Kursimeve, etj.).
Politika dhe krimi u bashkuan, duke i kthyer partitë politike në kartele të zhvatjes së vendit.
Shteti nuk funksionoi kurrë si shërbëtor i qytetarëve, por si një instrument kontrolli masash, duke përdorur propagandë të stilit oruellian.
Drejtësia u ble dhe u shkatërrua, duke e kthyer korrupsionin në standardin e çdo transaksioni politik e ekonomik.
Dimri politik në Shqipëri ishte dhe mbetet një epokë e pandërprerë grabitjeje. Gjithçka që duhej të ishte “e përbashkët”, u bë “private”, por jo në kuptimin kapitalist të pronësisë individuale të ndershme, por si plaçkë e bandave të pushtetit.
Dimri Ekonomik: Një Komb i Plaçkitur dhe i Shitur
Nëse analizojmë pengesat kryesore të Shqipërisë për zhvillim, duhet të pranojmë se problemi më i madh është vetë elita politike e krijuar pas vitit 1991.
Privatizimet Kriminale
Shteti shqiptar nuk u privatizua si një ekonomi e lirë, por si një ekonomi e kapur nga mafia politike. Pas vitit 1992 u ndërmor një grabitje e pasurisë kombëtare, ku:
Kapitalet publike u shpërndanë tek një grusht individësh pranë pushtetit.
Banka e Shqipërisë u shkatërrua dhe kursimet e shqiptarëve u vodhën me skemat piramidale të vitit 1997.
Sektorët strategjikë (energjia, nafta, minierat, turizmi) u falën për interesa klienteliste.
Marcus Aurelius thoshte se “pengesa është rruga”, por në Shqipëri, pengesa e vërtetë është vetë shteti, i cili nuk i lejon qytetarët të krijojnë pasuri të ndershme.
Emigrimi si “Zgjidhje”
Të pashpresë, shqiptarët u detyruan të largohen në masë, duke e zbrazur vendin nga kapitali i tij më i çmuar: njerëzit e tij. Ky fenomen mund të shihet si përmbushje e filozofisë së Camus mbi absurditetin, ku individi duhet të luftojë për të gjetur kuptimin në një botë që duket se nuk ka kuptim. Në mungesë të një sistemi të drejtë, shumica e shqiptarëve zgjodhën të braktisin vendin e tyre, në vend që të rebeloheshin për ta ndryshuar atë.
Dimri Shpirtëror dhe Moral: Humbja e Shpresës
Siç shprehet Viktor Frankl, “edhe në kampet e përqendrimit kishte njerëz që ruanin dinjitetin e tyre”. Por në Shqipërinë post-komuniste, vetë sistemi u dizajnua për të shkatërruar çdo shpresë, për ta bërë njeriun të dorëzohet.
Normalizimi i Krimit dhe Korrupsionit
Një nga sukseset më të mëdha të elitës politike në Shqipëri është se ajo arriti të bindë qytetarët se korrupsioni është i pashmangshëm dhe se nuk ka zgjidhje tjetër përveç nënshtrimit. Kjo është një formë e dhunës së heshtur psikologjike, një shkatërrim i vullnetit kolektiv për ndryshim.
Përdorimi i Frikës dhe Manipulimit
Politika shqiptare ka përdorur vazhdimisht frikën dhe manipulimin si mjete për të kontrolluar qytetarët. Në vend të mendimit kritik, është promovuar servilizmi. Në vend të meritokracisë, është favorizuar nepotizmi dhe militantizmi partiak.
A Ekziston “Vera e Pamposhtur” e Shqipërisë?
Pavarësisht gjithçkaje, Shqipëria ende nuk ka vdekur. Nëse ndjekim filozofinë e Camus, duhet të kuptojmë se, pavarësisht dimrit të errët që ka mbuluar vendin për 35 vite, brenda shqiptarëve ende ekziston një forcë e brendshme për t’u çliruar.
Revolta si Formë Lirie
Camus na mëson se përballë absurditetit ka vetëm një përgjigje: Revolta. Jo një revoltë kaotike dhe shkatërruese, por një revoltë e organizuar dhe e ndërgjegjshme, që rrëzon sistemin oligarkik dhe rikthen politikën tek qytetarët.
Rilindja e Elitës së Re
Një elitë e re politike dhe intelektuale duhet të marrë përsipër ringritjen e shtetit nga rrënojat, duke ndërtuar një sistem të bazuar në drejtësi, meritokraci dhe llogaridhënie.
Konkluzioni: A do të zgjohet Shqipëria?
Dimri i korrupsionit dhe tradhtisë kombëtare ka qenë i gjatë, por çdo dimër ka një fund.
Pyetja është: A do të guxojë Shqipëria të gjejë “verën e saj të pamposhtur” dhe të rebelohet për të përmbysur këtë realitet?
Përgjigja nuk varet nga një grup i vogël njerëzish, por nga të gjithë ata që refuzojnë të dorëzohen përballë padrejtësisë.
