Nga kritikat me fjalë, tashmë Edi Rama ka vendosur t’u kufizojë pushtetin kryebashkiakëve edhe me ligj. Me një vendim të ri, qeveria ua heq bashkive të drejtën për të dhënë leje ndërtimi për pallate mbi 6 kate njësive vendore, duke ia rezervuar këtë kompetencë vetes, përmes Këshillit Kombëtar të Territorit, që drejtohet nga Kryeministri. Krahas kësaj, qeveria ka miratuar një sërë ndalimesh të reja për përdorimin e hapësirave publike dhe pronave private me servitut publik, duke legalizuar në letër shembjet e javëve te fundit.
Mërinë ndaj punës së kryebashkiakëve Edi Rama e shprehu edhe në ligj, shkruan A2. Nëpërmjet një VKM të miratuar nga qeveria, njësitë vendore nuk do të kenë më të drejtë të japin leje ndërtimi për pallate mbi 6 kate, duke e rezervuar këtë të drejë eskluzivisht për vetë Kryeministrin: “Këshilli Kombëtar i Territorit është autoriteti përgjegjës për miratimin e lejeve të ndërtimit për: veprat e infrastrukturës apo/dhe objektet ndërtimore, pavarësisht kushteve dhe kritereve të zhvillimit, kur shtrihen brenda zonës së brezit bregdetar, si dhe çdo objekt mbi 6 kate, kur shtrihen jashtë kësaj zone”.
Pas ndryshimeve në nëntor të vitit të kaluar, qeveria ndryshon sërish Rregulloren e Zhvillimit të Territorit, këtë herë duke kaluar më shumë kompetenca te Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit dhe Agjencia e Zhvillimit të Territorit. Projektet TIP, për qëllime strehimi dhe banimi në zonat rurale, të cilat më parë hartoheshin dhe miratoheshin nga autoriteti vendor, tashmë do të miratohen nga AKPT dhe AZHT. Megjithatë në kompetencën e Autoritetit vendor të zhvillimit të territorit do të jetë miratimi i lejeve të ndërtimit për projektet TIP për objekte njëfamiljare, por pa përfshirë kriteret teknike, siç parashikonte rregullorja e mëparshme.
Transferimi i lejes së ndërtimit
Vendimi parashikon gjithashtu një zhvillim të ri sa i përket transferimit të lejes së ndërtimit.
Tashmë të drejtën për të kërkuar transferimin e saj në rastin e ndryshimit të subjektit përfitues, nuk do ta ketë vetëm subjekti i pajisur me leje ndërtimi, por edhe subjekti zhvillues ose subjekti përfitues.
Risi është edhe vetë ndryshimi i subjektit zhvillues të lejes së ndërtimit. Si subjekti zhvillues, ashtu edhe subjekti përfitues mund të kërkojë ndryshimin e subjektit, duke paraqitur midis të tjerash marrëveshjen për kalimin e të drejtave të zhvillimit, prokurën, si dhe dokumentin që vërteton dakordësinë të pronarit/ëve të pronës/ave, që marrin pjesë në zhvillim për kalimin e të drejtave të zhvillimit, nga subjekti zhvillues te subjekti përfitues, tarifat etj.
Qeveria ndalon ndërtimet në pronat private me destinacion publik dhe ato të ngarkuara me servitut
Qeveria gjithashtu do të ndalojë dhënien e lejeve të ndërtimit nga autoritetet e zhvillimit për pasuritë private, të cilat kanë qenë pjesë e kufirit të zhvillimit dhe të destinuara për hapësira publike, si sheshe, parqe etj. Po kështu, do të ndalohet dhënia e lejeve të ndërtimit dhe e deklaratave paraprake për kryerje punimesh, si dhe kryerja e çdo lloj punimi për vendosjen e rrethimeve, trarëve ose çdo mjeti kufizues të hyrjes në ato prona private apo pjesë të sipërfaqes së tyre, të cilat janë të ngarkuara me servitut publik.
Kjo vlen edhe në rastet kur servituti nuk është i regjistruar, por pronat plotësojnë kushtet ligjore për të qenë të ngarkuara me të, si rrugëdaljet nga objektet drejt hapësirave publike, rrugët e kalimit ndërmjet objekteve apo nga objektet drejt rrugëve dhe shesheve publike etj.
Objektet në zonat bregdetare në kompetencë të KKTU-së
Ndryshimet dhe shtesat zgjerojnë rastet e miratimit të lejeve të ndërtimit që janë në kompetencë të Këshillit Kombëtar të Territorit dhe Ujit. Më konkretisht shkronja “ç”, e pikës 3, të nenit 19, ndryshohet: “Veprat e infrastrukturës apo/dhe objektet ndërtimore, pavarësisht kushteve dhe kritereve të zhvillimit, kur shtrihen brenda zonës së brezit bregdetar, si dhe çdo objekt mbi 6 kate, kur shtrihen jashtë kësaj zone.”.
Vendimi i mëparshëm parashikonte miratimin e lejeve të ndërtimit nga KKTU për veprat që miratoheshin nga KKT dhe për ato mbi 14 kate kur shtriheshin jashtë zonës bregdetare.
S’ka më marzh gabimi
Sa i përket pajisjes me certifikatë përdorimi pas procesit të zhvillimit, kërkesa paraqitet së bashku me procesverbalin e kolaudimit dhe dokumentacionin shoqërues, përfshirë deklaratën teknike se objekti është ndërtuar në përputhje me projektin dhe kushtet teknike në fuqi.
Ky zëvendësim zhbën një prej parashikimeve të mëparshme të kësaj pike e cila ndryshimin e sipërfaqes ndërtimore të përgjithshme, me zvogëlim ose zmadhim, që konstatohej në përfundim të punimeve të ndërtimit të një objekti të ri, nuk e konsideronte shkelje, por marzh gabimi, në rast se nuk tejkalonte masën 1% të sipërfaqes ndërtimore të përgjithshme të lejuar.
Lejimi i ndërtimit të faqes kallkan pa marrëveshje midis kufitarëve
Vendimi lejon gjithashtu ndërtimin me faqe kallkan pa marrëveshje mes palëve vetëm në situatat ekzistuese dhe në rast se objekti ka faqe kallkan. Në këtë rast mund të vijohet ndërtimi nga kufitari me faqe kallkan. Ndërsa, për objektet në kompetencë të KKTU-së, vetëm në rastet e mbushjes urbane, objekti ndërtohet me faqe kallkan deri në lartësinë e objekteve që kanë faqe kallkan, të cilave u bashkëngjitet, si dhe duke respektuar lartësinë e parashikuar në planin e përgjithshëm vendor në fuqi.
Parashikimet e tjera ligjore të nenit 34 vijojnë të jenë në fuqi që do të thotë ndërtimet me faqe kallkan mund të vendosen bashkëngjitur vetëm nëse janë pa dritare apo çarje fasade dhe kur ekziston një marrëveshje ndërmjet pronarëve fqinj, bazuar në një projekt për ndërtesa të bashkëngjitura. Në mungesë të marrëveshjes, zbatohen distancat ligjore.
Përjashtim bëjnë rastet kur ndërtimi është i miratuar në Planin e Detajuar Vendor (PDV) dhe parashikohet të zhvillohet me faza. Në këto raste, mund të ndërtohet deri në kufi të pronës, pa marrëveshje, për sa kohë nuk cenohet siguria e objektit fqinj dhe i lihet mundësi zhvillimi edhe pronës kufitare.
Në fund qeveria ka zgjatur gjithashtu afatin e aplikimeve për shtyrjen e afatit të lejes së ndërtimit dhe autoritetet e zhvillimit mund të shqyrtojnë kërkesat në sistemin elektronik të lejeve të ndërtimit, brenda muajit janar 2026. Rregullorja e ndryshuar në nëntor të vitit 2024 parashikonte një afat 12 muaj nga hyrja e saj në fuqi./
