Nga Prof.Pal Nikolli
Të mos presësh për të reaguar vetëm kur padrejtësia prek ty personalisht është shenjë e integritetit, empatisë dhe qytetarisë së vërtetë.
Ky parim nuk është thjesht idealizëm moral, por kërkesë thelbësore për ndërtimin e një shoqërie të drejtë. Padrejtësia e kryer kundër çdo individi, pavarësisht se a na prek ne drejtpërdrejt, përfaqëson një shkelje të parimit universal të barazisë dhe dinjitetit njerëzor. Heshtja jonë në këto raste nënkupton përgjegjësi të përbashkët, sepse duke lënë të paqortuar një akt të padrejtë, ne e normalizojmë të keqen dhe hapim rrugën për përsëritjen e saj.
Kur zgjedhim të ndërhyjmë për të mbrojtur të tjerët, ne jo vetëm i ofrojmë mbështetje të menjëhershme viktimës, por ndërtojmë edhe besimin kolektiv në komunitet. Ky akt solidariteti shërben si një forcë paralele: nga njëra anë, inkurajon të tjerët të ndjekin shembullin tonë duke krijuar një zinxhir vullnetaresh të gatshëm për të mbrojtur të dobëtin; nga ana tjetër, i dërgon një paralajmërim të qartë abuzuesve se sjellja e tyre nuk do të tolerohet as në mungesë të rezistencës së drejtpërdrejtë nga viktima. Abuzimi lulëzon pikërisht në heshtje, ndërsa reagimi kolektiv e thyen këtë cikël.
Për të vepruar nuk nevojitet domosdoshmërisht guxim heroik. Veprat e vogla, të përditshme kanë fuqinë e transformimit: ngritja e zërit kur dikush fyhet në hapësira publike, ofrimi i mbështetjes emocionale për viktimën me thjeshtësinë e një fraze si “E pashë çfarë ndodhi, jam me ty”, apo raportimi i rastit te autoritetet përgjegjëse, të gjitha këto janë hapa konkretë. Siç thotë Naim Frashëri: “Për të drejtën e një tjetri luftoj çdo ditë”. Këtu nuk bëhet fjalë për retorikë, por për një parim jetik: drejtësia nuk është mall privat, por detyrë e përbashkët.
Fjala kyçe në këtë rast është “mos prit”. Pritja për të vepruar vetëm kur padrejtësia na godet neve personalisht, nënkupton pjesëmarrje pasive në dhunim të të drejtave. Në kundërshtim me këtë qëndrim indiferent, mbështetja aktive e të tjerëve në momentet e padrejtësisë na shndërron në pjesëtarë aktivë të zgjidhjes. Një shoqëri e drejtë nuk ndërtohet me urime, por me angazhimin e pandërprerë të njerëzve që refuzojnë të heshtin përparë së keqes. Prandaj, kur sheh padrejtësi: fol me respekt, ofro forca, kërko ndihmë kur duhet. Sepse drejtësia, në thelb, është një projekt kolektiv.
