Bumi turistik i Shqipërisë është i pamohueshëm, veçanërisht përgjatë rivierës jugore që shtrihet nga Vlora në Sarandë. Plazhet me diell, peizazhet mahnitëse dhe çmimet e ulëta po tërheqin turma gjithnjë e më të mëdha, por kjo rritje ka sjellë edhe një sfidë të re thelbësore: mungesë të punëtorëve për të shërbyer vizitorët. Hotele, resorte dhe taverna buzëdetit po shohin përtej Atlantikut, duke punësuar gjithnjë e më shumë latino-amerikanë — kryesisht venezuelas dhe kolumbianë — për të mbajtur ritmin e shërbimit. Këta punonjës të rinj jo vetëm që po mbushin boshllëqet në tregun e punës, por po ndihmojnë edhe në mbajtjen e çmimeve të ulëta, një nga pikat e forta të turizmit shqiptar.
Statistikat flasin qartë: numri i vizitorëve arriti gati 12 milion në vitin 2024, nga vetëm 3.8 milion një dekadë më parë. Kjo rritje, e kombinuar me një popullsi vendase që nuk po rritet mjaftueshëm dhe me një ekonomi që kulmon vetëm në verë, ka krijuar një mungesë të theksuar të punonjësve gjatë javëve më të ngarkuara të sezonit. Rezultati është i dukshëm — punëtorët e huaj nuk janë më thjesht një shtesë, por shtylla kurrizore që mban gjallë ëndrrën mesdhetare të Shqipërisë.
Rritja e punëtorëve latino-amerikanë në Shqipëri
Përgjatë rivierës së mrekullueshme jugore, tingujt e gjuhëve latino-amerikane tashmë ndërthuren me zhurmën e dallgëve. Nga baret buzë plazhit në Sarandë deri te lobet e hoteleve në Vlorë, punonjës nga Venezuela, Kolumbia dhe vende të tjera të Amerikës Latine janë bërë tashmë fytyra të njohura. Shërbimi i tyre i ngrohtë është veçanërisht i mirëpritur në restorante e hotele, ku ata po zëvendësojnë rolet që dikur mbusheshin nga vendasit.
Klevisi, pronar i një restoranti të vogël në Shëngjin, ka punësuar dy kamarierë kilianë për të përballuar fluksin e verës. “Mund të gjej një student për verën, por një kuzhinier ose recepsionist me kohë të plotë? Vështirë,” thotë ai. Valë e punëtorëve latino-amerikanë në turizëm tashmë ndihet përgjatë gjithë bregdetit. Çdo bar plazhi ose hotel i ri që hapet krijon vende të reja pune, dhe gjetja e shqiptarëve për t’i mbushur ato po bëhet gjithnjë e më e vështirë.
Bumi turistik përballet me tkurrjen e fuqisë punëtore
Shqipëria si destinacion mesdhetar i domosdoshëm po përballet me sfida të reja. Çmimet e përballueshme dhe peizazhet e bukura mbajnë të pandërprerë rrjedhën e miliona turistëve çdo vit. Por kjo valë vizitorësh po përplaset me një fuqi punëtore vendase në tkurrje. Në 10 vitet e fundit, popullsia e Shqipërisë ka rënë nga 2.9 milion në rreth 2.4 milion. Një pjesë e madhe e kësaj rënieje lidhet me largimin e të rinjve të kualifikuar drejt vendeve të Evropës Perëndimore dhe më tej.
Kjo emigrim po ushtron presion mbi hotelet, restorantet dhe operatorët turistikë që kanë nevojë për punonjës sezonalë në verë. Rrahman Kasa, kryetar i Unionit të Turizmit Shqiptar, thotë se punëdhënësit po punësojnë gjithnjë e më shumë punëtorë nga Amerika Latine për të përballuar kërkesën. Me rregullin e udhëtimit pa viza për qytetarët e Amerikës Latine, procesi është i thjeshtë. Pagat në turizëm — nga 650 deri në 1,000 euro në muaj — janë të mira sipas standardeve të vendeve të tyre, dhe mundësia për të kaluar verën buzë bregdetit shqiptar është një arsye shtesë tërheqëse.
Punëtorët latino-amerikanë: kyç i bumit turistik shqiptar
Këta punëtorë janë tashmë në zemër të suksesit të turizmit shqiptar. Nga stafi i hoteleve e restoranteve, te rojet bregdetare dhe kamerierët e bareve të plazhit, ata po garantojnë standardin e shërbimit që presin vizitorët ndërkombëtarë. Shpesh, ata zënë vendin ku mungon fuqia punëtore vendase, duke sjellë gjithashtu aftësi e perspektiva të reja që pasurojnë gjithë sektorin e mikpritjes.
Prania e tyre ka ndihmuar turizmin shqiptar të përballojë kërkesën e madhe duke ruajtur një nivel të lartë shërbimi. Me zgjerimin e mëtejshëm të industrisë, punëtorët nga Amerika Latine pritet të mbeten një pjesë jetike e skuadrës.
Zgjidhja e mungesës së fuqisë punëtore me politika të mençura
Për të zbutur pasojat e mungesës së fuqisë punëtore, Shqipëria ka vepruar shpejt duke thjeshtuar ligjet e imigracionit dhe punës. Vendimi i fundit për të lejuar udhëtimin pa viza për punëtorët nga Amerika Latine ka rezultuar një ndryshim i madh. Duke hequr barrierat burokratike, vendi po shfrytëzon një rezervë të madhe punëtorësh të gatshëm, gjë që ka ndihmuar sektorin e turizmit të përballojë fluksin në rritje të vizitorëve.
Kjo valë punëtorësh të huaj është një zgjidhje e mirë afatshkurtër, por ekspertët paralajmërojnë se nuk mund të jetë përgjigjja e vetme. Sfida më e madhe është frenimi i emigrimit dhe ndalimi i tkurrjes së popullsisë aktive. Qeveria duhet të zbatojë politika që mbajnë të rinjtë dhe profesionistët e kualifikuar në vend. Pagesa më të larta, mundësi të forta punësimi dhe përfitime specifike për ata që punojnë në turizëm do të jenë të domosdoshme për ta zgjatur bum-in turistik përtej disa sezoneve të ardhshme.
E ardhmja e fuqisë punëtore në turizmin shqiptar
Duke parë përpara, turizmi në Shqipëri ka një kombinim mundësish të mëdha dhe sfidash reale. Punëtorët latino-amerikanë do të vazhdojnë të jenë thelbësorë për të mbuluar boshllëqet, ndaj qeveria dhe bizneset vendase duhet të vazhdojnë t’i mbështesin dhe të hartojnë plane afatgjata. Hapat kryesorë përfshijnë rritjen e trajnimeve profesionale dhe ofrimin e rrugëve të qarta për zhvillim karriere për talentin vendas, në mënyrë që Shqipëria të mbetet konkurruese në tregun global të turizmit.
Njëkohësisht, me rritjen e udhëtimeve ndërkombëtare, Shqipëria duhet të përmirësojë rrugët, aeroportet dhe shërbimet e mikpritjes për të kënaqur një spektër më të gjerë vizitorësh. Investimet në infrastrukturë moderne do të forcojnë cilësinë e përvojës së udhëtimit. Duke ndërtuar një fuqi punëtore fleksibël dhe të kualifikuar, vendi do të sigurojë që turizmi të mbetet një nga motorët më të fuqishëm dhe më dinamikë të ekonomisë./Përshtati nga Travel and Tour World, ekofin.al
