Nga Halil Teodori
Nga Tirana në zemër të malsisë së Borovës.
Janë diku rreth 100 kilometra rrugë, dhe një dëshirë për ta lënë pas këtë distancë, e për tu përqafu shpirtërishtë në krahët e një pamje magjepse.
E gjithë gjatsia e rrugës deri në Borovë është e asfaltuar.
Ndalesen e bera te Trofta Borovës një restorant i mrekullushëm pothujse i klasit të lartë me një shërbim të jashtzakonshëm.
Sapo kemi arritur në Borovë, përballesh me përshëndetjen bujare të të zotve të shtëpisë Shkelqim e Zela Golli, në ballin e të cilëve shaqet një buzëqeshje rrezuse e inkandeshente që zbretderi në truallin e mirëseardhjes, kësaj gostie që zor se egjen diku tjetër.
Shkova pa lajmëruar sepse kisha pak informacin kur u nisa nga Neë Yorku.Megjithse restoranti ishte plot si brenda ashtu dhe jasht, të zotët e lokalit Shkëlqimi dheZela u kujdesën si të themi jasht mundësive për të na krijuarte një tavolin dhe u bë.
Relieve allasoi,pamje mahnitse si askund tjetër, afrohen të gërmojnë në vullnesën tonë për ta shijuar, duke na sjell e joshur në vorbullën e kohës, në përjetësinë e ndodhive, të cilat e kishin pagëzuar këtë krahinë dhe banorët e saj më shumë si personazhe legjendash.
Njerëzit e kësaj ane çfarë kumtojnë është e tjetërgjë. Borova është pushtuar e djegur disa herë nga pushtuesit e shumtë.
Vendi ka qenë rrugë kalimi nga jo vetëm nga Okshtuni por edhe nga Klenja për në Studën.
Gojtarë e shkrues nuk janë kursy përshkrimin që kanë fosilizu në të shkumen, e që me e ndesh dhe me u përball me të hap pas hapi.
Gjithsesi, relievi, mrazi i dimrave të gjatë, varrët e gjakut e zakoneve, kanë gdhend shumëçka në formëzimin e karakteristikave, personalitetit dhe bujarisë.
Gjithçka, në Borov, Zabzu dhe gjithë zonën përreth ajo që malet kanë shkruar në kodin e tyre gjenetik, është krenaria, besa dhe zemërbardhësia.
Emri Borovë, është i lashtë.
Hamendjet dhe hipotezat, kanë bërë që toponimet e vendeve të ndryshme të ngjizeshin në kryeherë prej pozitave gjeografike. Edhe borova nuk bën përjashtim prej kësaj se nga erdhi ky emër. Mbështetur në të dhënat hulumtuese të grumbulluar, borova është e lashtë sa gjihë historia e Iliridës (Dibrës). Disa historian janë munduar ta paraqesin borovën si Gollobord, por kjo nuk është e vërtetë. Të tjera zakone dhe të tjera tradita si në veshje, dialect, zakone e tradita që ka golloborda nuk gjenden në borov. Gjuha e borovës është një dialekt i pastër i gegnishts Shqipe.
Pozitat gjeografike e vendit midis malesh të larta dhe të thepisura, në përditshmërinë e mbijetesës ku banorët e kësaj ane duke punuar, kullotur bagëtinë, kanë qenë të mrekulluar me cfar u kishtë pru zoti dhe dhënë natyra e maleve nga mali i Zylit e deri në shebrenik.
Mal mbi mal kullosin bagëtia në këta anë thotë Zela, nga ku edhe djathi i servirur është bio i prodhuar nga blegtor të mrekullushëm të zonës.
Trofta e thatë, dhe trofta origjinale bio serviret në këtë restorant.
Përvec troftës djathit e disa prodhimeve të tjera blektorale si mish keci, mish vici, mish qingji aty shërbehet edhe me ujë të gurrave të borovës që është me shije të mrekullushme.
Në borovë e ka zanafillën nga ku fillon një degë e Drinit të Zi.
Janë katër gurra që formëzojnë lumin e drinit, i cili kalon nëpër Sebisht, Okshtun, Smollik, Lubalesh dhe bashkohet me degën tjetër të drinit në Gjoricë.
