nga Prof.Pal Nikolli
Në zemër të çdo institucioni akademik fshihet një marrëdhënie që i ngjan një udhëtimi të përbashkët: ai i profesorit me studentin. Profesori udhëheq, por nuk është pronar i rrugës; studenti ndjek, por jo si i nënshtruar, por si bashkudhëtar. Në këtë udhëtim, dija nuk është një thes që bartet nga njëra dorë në tjetrën, por një dritë që ndizet dhe rritet nëpërmjet dialogut.
Pozicioni i profesorit nuk duhet parë si një fron i lartë ku ai ngrihet mbi studentët, por si një urë që i lidh ata me horizontin e së panjohurës. Ai është kujtesa e një tradite, por edhe dera që hapet drejt së ardhmes. Nëse e sheh veten thjesht si zotërues të dijes, profesori humb esencën e misionit të tij. Sepse dija, në vetvete, është një ftesë për të ndarë, jo për të sunduar.
Studenti, nga ana tjetër, nuk është një enë bosh që pret të mbushet. Siç thoshte Sokrati, mësuesi i vërtetë nuk është ai që fut dituri nga jashtë, por ai që ndihmon shpirtin të lindë vetë idetë e veta. Çdo student mban brenda vetes një potencial, një pyetje të fshehtë, një shqetësim që kërkon shpjegim. Profesori i ndershëm e di këtë dhe nuk i mbyll dyert e kureshtjes, por i hap ato, edhe nëse pyetja është e vështirë apo e papërshtatshme për statusin e tij.
Në këtë marrëdhënie, etika është po aq e rëndësishme sa dija. Dinjiteti i profesorit matet me aftësinë e tij për ta trajtuar studentin si një subjekt të lirë, jo si një numër në listë apo si një mjet për ambicie personale. Nga ana tjetër, liria e studentit matet me gatishmërinë për të respektuar dijen dhe mundin e mësuesit, duke e parë atë si udhërrëfyes dhe jo si pengesë.
Kur ky ekuilibër thyhet, lind rreziku që universiteti të humbasë shpirtin e tij. Në vend të dialogut, mbizotëron monologu; në vend të respektit, lind frika; në vend të dijes që çliron, shfaqet pushteti që shtyp. Një profesor që përdor pozitën e tij për të ngritur mure mes vetes dhe studentëve, shndërrohet në një burokrat të dijes, jo në një udhërrëfyes.
Por profesori i vërtetë mbetet gjithmonë një kujtesë e së vërtetës se mësimdhënia është akt dashurie për dijen dhe për njeriun. Ai nuk e shikon studentin si “më të vogël”, por si një të ardhshëm që po rritet. Ai nuk ndalon së mësuari, sepse e di se studentët e tij janë pasqyrë ku edhe ai vetë sheh kufijtë e dijes së tij.
Në fund, raporti profesor – student është një marrëdhënie e shenjtë që kërkon ndershmëri, përulësi dhe përgjegjësi. Profesori është ai që i mëson studentit se liria fillon nga mendimi, ndërsa studenti ia kujton profesorit se dija është e gjallë vetëm kur jetohet dhe vihet në shërbim të njeriut. Vetëm atëherë, universiteti nuk është thjesht një ndërtesë me libra, por një hapësirë ku njerëzit rriten, ndërtohen dhe bëhen të lirë.
