nga Prof.Pal Nikolli
Në çdo shoqëri që aspiron drejt një qeverisjeje të drejtë dhe të qëndrueshme, përbërja e kabinetit qeveritar nuk mund të konsiderohet thjesht si një kombinim individësh me kualifikime profesionale. Ajo është, në thelb, një reflektim i shpirtit të kombit, i unitetit dhe diversitetit që e karakterizon atë. Në këtë kontekst, përfshirja e përkatësisë gjeografike dhe fetare të anëtarëve të kabinetit nuk është thjesht një “lloj lojërash politike” për balancim; ajo është një koncept filozofik dhe etik, një reflektim i nevojës për të ndërtuar një qeveri që nuk i shërben vetëm një rajoni, një komuniteti apo një bindjeje të veçantë, por tërë spektrit social.
Një qeveri që e injoron përkatësinë gjeografike rrezikon të bëhet ekskluzive, duke krijuar ndjenja izolimi dhe injorimi për komunitetet periferike. Një kabinet që nuk pasqyron diversitetin fetar mund të interpretohet si një qeveri me sy të verbër ndaj sensibiliteteve shpirtërore dhe historike të qytetarëve. Për më tepër, integrimi i këtyre aspekteve në përzgjedhjen e ministrave dhe zëvendësministrave nuk është vetëm një çështje simbolike; ai është një akt i thellë politik dhe filozofik, që ndërton besim dhe legjitimitet.
Në planin filozofik, kjo qasje përputhet me idenë e pluralizmit: një shoqëri nuk mund të quhet e drejtë nëse nuk pranon dhe përfaqëson të gjitha shtresat, të gjitha zonat dhe të gjitha besimet që e përbëjnë atë. Përqendrimi në meritokraci teknike, pa marrë parasysh diversitetin, shpesh përfundon duke krijuar një qeveri homogjene, e cila mund të vendosë politika të jashtme dhe të brendshme që reflektojnë vetëm perspektivën e një pjese të caktuar të popullsisë.
Shembujt historikë e bëjnë këtë të qartë. Në Zvicër, p.sh., sistemi federal dhe ndarja gjinore, fetare dhe gjuhësore e kabinetit ka qenë një nga shtyllat e stabilitetit politik për dekada. Asnjë kanton nuk ndjehet i përjashtuar nga vendimmarrja qendrore, dhe kjo është rezultat i një strategjie të qëllimshme për të përfaqësuar të gjithë shtresat. Në Ballkan, përvojat më problematike shpesh burojnë pikërisht nga mungesa e përfshirjes së diversitetit: regjimet që kanë anashkaluar pakicat fetare ose rajonale kanë përfunduar me protesta, tensione dhe shpesh konflikte të dhunshme.
Në plan bashkëkohor, modeli skandinav është ilustrues. Suedia dhe Norvegjia përpiqen që përfaqësuesit politikë të mos jenë vetëm nga qendrat urbane, por të pasqyrojnë edhe komunitetet rurale dhe minoritetet etnike, duke siguruar kështu që politika kombëtare të ketë rezonancë në çdo cep të vendit. Në këto raste, qeveritë nuk interpretohen thjesht si organë administrative, por si pasqyra të një shoqërie që e respekton diversitetin dhe e sheh atë si forcë.
Në të vërtetë, një kabinet i gjallë dhe i gjërë, që pasqyron përkatësinë gjeografike dhe fetare të vendit, është një metaforë e vetë shoqërisë. Ai tregon se vendi nuk është një entitet abstrakt, por një organizëm kompleks që gjallëron përmes përfaqësimit të barabartë dhe respektimit të diversitetit. Kjo nuk nënkupton vetëm përfshirjen për arsye të simboleve; ajo nënkupton aftësinë për të marrë vendime që mbajnë në konsideratë realitetet e ndryshme lokale dhe sensibilitetet shpirtërore, duke shmangur qasjet njëdimensionale që shpesh janë burim i konflikteve dhe përçarjeve.
Një qeveri e tillë është, në fund, një shprehje e dinjitetit kombëtar. Ajo është një testament se pluralizmi nuk është thjesht një parim liberal, por një nevojë ekzistenciale për të ndërtuar paqe, drejtësi dhe besim në institucionet e shtetit. Në këtë kontekst, çdo emërim duhet të jetë një akt reflektimi: a përfaqëson ky individ diversitetin e vendit? A sjell ai balancën e nevojshme midis komuniteteve, rajoneve dhe besimeve të ndryshme? A ndihmon ai ndërtimin e një shoqërie ku secili qytetar ndjehet pjesë e vendimmarrjes dhe e fatit të përbashkët?
Në fund, ndërtimi i një kabineti qeveritar nuk është thjesht një proces teknik i ndarjes së posteve; është një veprim etik, filozofik dhe politik, që përcakton se çfarë lloj shoqërie duam të jemi. Një kabinet që reflekton gjeografinë dhe fenë është një qeveri që dëshiron të dëgjojë, të kuptojë dhe të bashkëpunojë me të gjithë qytetarët, duke u bërë kështu një mozaik i gjallë i unitetit dhe diversitetit kombëtar.
Për më tepër, në një kohë ku globalizimi dhe migracioni ndryshojnë vazhdimisht peizazhin shoqëror, kjo qasje merr edhe një dimension strategjik: një kabinet gjithëpërfshirës nuk është vetëm një pasqyrë e së tashmes, por një investim për stabilitetin dhe qëndrueshmërinë e së ardhmes. Në këtë mënyrë, përfshirja gjeografike dhe fetare bëhet jo vetëm një akt politik, por një akt civilizues, i domosdoshëm për të ndërtuar besimin që çdo qytetar mund të ndjehet pjesë e një kombi që e njeh, e respekton dhe e përfaqëson në çdo vendim që merr.
QEVERIA SI MOZAIK: PËRFSHIRJA GJEOGRAFIKE DHE FETARE NË SHËRBIM TË INTEGRITETIT KOMBËTAR
Në çdo shoqëri që aspiron drejt një qeverisjeje të drejtë dhe të qëndrueshme, përbërja e kabinetit qeveritar nuk mund të konsiderohet thjesht si një kombinim individësh me kualifikime profesionale. Ajo është, në thelb, një reflektim i shpirtit të kombit, i unitetit dhe diversitetit që e karakterizon atë. Në këtë kontekst, përfshirja e përkatësisë gjeografike dhe fetare të anëtarëve të kabinetit nuk është thjesht një “lloj lojërash politike” për balancim; ajo është një koncept filozofik dhe etik, një reflektim i nevojës për të ndërtuar një qeveri që nuk i shërben vetëm një rajoni, një komuniteti apo një bindjeje të veçantë, por tërë spektrit social.
Një qeveri që e injoron përkatësinë gjeografike rrezikon të bëhet ekskluzive, duke krijuar ndjenja izolimi dhe injorimi për komunitetet periferike. Një kabinet që nuk pasqyron diversitetin fetar mund të interpretohet si një qeveri me sy të verbër ndaj sensibiliteteve shpirtërore dhe historike të qytetarëve. Për më tepër, integrimi i këtyre aspekteve në përzgjedhjen e ministrave dhe zëvendësministrave nuk është vetëm një çështje simbolike; ai është një akt i thellë politik dhe filozofik, që ndërton besim dhe legjitimitet.
Në planin filozofik, kjo qasje përputhet me idenë e pluralizmit: një shoqëri nuk mund të quhet e drejtë nëse nuk pranon dhe përfaqëson të gjitha shtresat, të gjitha zonat dhe të gjitha besimet që e përbëjnë atë. Përqendrimi në meritokraci teknike, pa marrë parasysh diversitetin, shpesh përfundon duke krijuar një qeveri homogjene, e cila mund të vendosë politika të jashtme dhe të brendshme që reflektojnë vetëm perspektivën e një pjese të caktuar të popullsisë.
Shembujt historikë e bëjnë këtë të qartë. Në Zvicër, p.sh., sistemi federal dhe ndarja gjinore, fetare dhe gjuhësore e kabinetit ka qenë një nga shtyllat e stabilitetit politik për dekada. Asnjë kanton nuk ndjehet i përjashtuar nga vendimmarrja qendrore, dhe kjo është rezultat i një strategjie të qëllimshme për të përfaqësuar të gjithë shtresat. Në Ballkan, përvojat më problematike shpesh burojnë pikërisht nga mungesa e përfshirjes së diversitetit: regjimet që kanë anashkaluar pakicat fetare ose rajonale kanë përfunduar me protesta, tensione dhe shpesh konflikte të dhunshme.
Në plan bashkëkohor, modeli skandinav është ilustrues. Suedia dhe Norvegjia përpiqen që përfaqësuesit politikë të mos jenë vetëm nga qendrat urbane, por të pasqyrojnë edhe komunitetet rurale dhe minoritetet etnike, duke siguruar kështu që politika kombëtare të ketë rezonancë në çdo cep të vendit. Në këto raste, qeveritë nuk interpretohen thjesht si organë administrative, por si pasqyra të një shoqërie që e respekton diversitetin dhe e sheh atë si forcë.
Në të vërtetë, një kabinet i gjallë dhe i gjërë, që pasqyron përkatësinë gjeografike dhe fetare të vendit, është një metaforë e vetë shoqërisë. Ai tregon se vendi nuk është një entitet abstrakt, por një organizëm kompleks që gjallëron përmes përfaqësimit të barabartë dhe respektimit të diversitetit. Kjo nuk nënkupton vetëm përfshirjen për arsye të simboleve; ajo nënkupton aftësinë për të marrë vendime që mbajnë në konsideratë realitetet e ndryshme lokale dhe sensibilitetet shpirtërore, duke shmangur qasjet njëdimensionale që shpesh janë burim i konflikteve dhe përçarjeve.
Një qeveri e tillë është, në fund, një shprehje e dinjitetit kombëtar. Ajo është një testament se pluralizmi nuk është thjesht një parim liberal, por një nevojë ekzistenciale për të ndërtuar paqe, drejtësi dhe besim në institucionet e shtetit. Në këtë kontekst, çdo emërim duhet të jetë një akt reflektimi: a përfaqëson ky individ diversitetin e vendit? A sjell ai balancën e nevojshme midis komuniteteve, rajoneve dhe besimeve të ndryshme? A ndihmon ai ndërtimin e një shoqërie ku secili qytetar ndjehet pjesë e vendimmarrjes dhe e fatit të përbashkët?
Në fund, ndërtimi i një kabineti qeveritar nuk është thjesht një proces teknik i ndarjes së posteve; është një veprim etik, filozofik dhe politik, që përcakton se çfarë lloj shoqërie duam të jemi. Një kabinet që reflekton gjeografinë dhe fenë është një qeveri që dëshiron të dëgjojë, të kuptojë dhe të bashkëpunojë me të gjithë qytetarët, duke u bërë kështu një mozaik i gjallë i unitetit dhe diversitetit kombëtar.
Për më tepër, në një kohë ku globalizimi dhe migracioni ndryshojnë vazhdimisht peizazhin shoqëror, kjo qasje merr edhe një dimension strategjik: një kabinet gjithëpërfshirës nuk është vetëm një pasqyrë e së tashmes, por një investim për stabilitetin dhe qëndrueshmërinë e së ardhmes. Në këtë mënyrë, përfshirja gjeografike dhe fetare bëhet jo vetëm një akt politik, por një akt civilizues, i domosdoshëm për të ndërtuar besimin që çdo qytetar mund të ndjehet pjesë e një kombi që e njeh, e respekton dhe e përfaqëson në çdo vendim që merr.
