nga Prof.Dr. Pal Nikolli
Ka diçka të frikshme në mënyrën si koha e ndryshon njeriun kur ai qëndron gjatë në majat e pushtetit. Ajo nuk është vetëm kalendari që numëron ditët, por një proces i ngadaltë shndërrimi, një zhytje e pandërgjegjshme në mjegullën e vetëbesimit të tepërt. Njeriu që hyn në pushtet me idealin për të shërbyer, shpesh përfundon duke i shërbyer vetes, dhe kjo ndodh jo nga natyra e keqe, por nga natyra e pushtetit vetë.
Pushteti nuk është thjesht një instrument – ai është një mjedis psikologjik që ndryshon strukturën e brendshme të njeriut. Sa më gjatë qëndron dikush në të, aq më shumë humbet aftësinë për ta parë realitetin jashtë vetes. Fillimisht, ai beson se po udhëheq për të mirën e të tjerëve; më vonë, bindet se e mira e tij është e barabartë me të mirën e të gjithëve. Dhe në këtë pikë fillon kalbëzimi i brendshëm.
Korrupsioni nuk fillon me vjedhjen e një pasurie apo me manipulimin e një ligji; ai lind në çastin kur njeriu i pushtetit fillon të mendojë se është i pazëvendësueshëm. Aty ku mungon frika e humbjes, lind vetëzotërimi. Dhe aty ku sundon vetëzotërimi, humbet ndershmëria. Sepse ndershmëria është akt i ndërgjegjes përballë përgjegjësisë, por pushteti i gjatë e zbeh këtë ndjenjë, e zëvendëson me një ndjenjë të pavdekësisë politike, ku çdo kritikë duket si armiqësi, çdo këshillë si dobësi.
Në thelb, koha është provë e karakterit. Por për ata që mbeten gjatë në karrigen e pushtetit, ajo kthehet në iluzion të përjetësisë. Sa më shumë zë rrënjë një njeri në strukturat e forcës, aq më shumë shkëputet nga toka ku dikur ecte me njerëzit e zakonshëm. Ai nuk dëgjon më, nuk sheh më, sepse çdo tingull dhe çdo pamje filtrohet nga pasqyrat e vetëmburrjes.
Në një pikë, ai pushon së menduari se pushteti është shërbim, dhe e sheh atë si të drejtë natyrore. Kjo është pika e pakthyeshme, ku pushteti nuk është më instrument i rendit shoqëror, por mallkim mbi vetë qenien që e mban. Pushteti i gjatë nuk i ndot vetëm strukturat e jashtme; ai i deformon shtyllat e brendshme morale, derisa ndershmëria bëhet kujtim, dhe kujtimi, justifikim.
Në fund, njeriu i pushtetit që qëndron gjatë bëhet rob i një bote që vetë e krijon: një botë ku e vërteta ka vdekur nga përulja, dhe ku lavdërimi zë vendin e kritikës. Aty ku dikur frymonte përulësia, tani mbretëron përbindëshi i vetëbesimit absolut. Dhe kur ky përbindësh rritet mjaftueshëm, ai ha krijuesin e vet.
Në çdo shoqëri, koha është gjykatësi më i drejtë. Ajo nuk pyet për tituj, as për fitore, as për justifikime. Ajo mat një gjë të vetme: nëse njeriu që mbajti pushtetin, ruajti shpirtin e tij apo e shiti për iluzionin e pavdekësisë. Sepse më në fund, asnjë pushtet nuk është i përjetshëm – përveç atij që njeriu ushtron mbi ndërgjegjen e vet.
