Zhvillimi i tre palë zgjedhjeve brenda vitit në Kosovë, kriza politike, moskrijimi i qeverisë së re, dhe për pasojë mosmiratimi i buxhetit për vitin 2026, bëri që vendi të rrezikojë të hyjë në krizë të thellë buxhetore. Për këtë arsye, zgjedhjet e 28 dhjetorit pritet të kenë një rëndësi të veçantë.
Deutsche Welle i ka bërë një analizë të gjatë krizës ekonomike dhe politike që ka përfshirë Kosovën, thuajsë përgjatë gjithë vitit 2025. Zhvillimi i tre palë zgjedhjeve brenda vitit në Kosovë, kriza politike, moskrijimi i qeverisë së re, që për pasojë rezultoi edhe me mosmiratimin e buxhetit për vitin 2026, bëri që vendi të rrezikojë të hyjë në krizë të thellë buxhetore. Me shpërbërjen e Kuvendit dhe shpalljen e zgjedhjeve të jashtëzakonshme më 28 dhjetor nga Presidentja Vjosa Osmani, automatikisht hyri në fuqi neni 24 i Ligjit për menaxhimin e financave publike, nen ky që mundëson një zgjatje buxhetore edhe për dy muaj e parë të vitit 2026 për pagat e sektorit publik.
Por, për ministrin në detyrë të Ekonomisë dhe Financave, Hekuran Murati, shfrytëzimi i vetëm 1/12-ës së buxhetit është tejet kufizuese. Por deklaratat e ministrit Murati hidhen poshtë nga partitë e opozitës. Sipas tyre, përpjekjet për miratim të buxhetit nga Vetëvendosja në këto rrethana janë jo kushtetuese, dhe se buxhetin nuk mund ta përdorë Vetëvendosja si mjet për të ruajtur pushtetin pa konsensus. Edhe presidentja, Vjosa Osmani kishte shprehur shqetësim disa herë për mosmiratimin e buxhetit apo një projektligji për ndarje buxhetore, duke thënë se do të rrezikoheshin pagat e nëpunësve të sektorit publik.
Ekspertët e ekonomisë dhe organizatat e ndryshme të biznesit, edhe më herët kishin ngritur alarmin se vendi po shkon drejt një kolapsi buxhetor, duke thënë se shteti për herë të parë do të mund “të mbyllej” dhe të mos ketë mundësi të paguajë për asnjë shërbim. Edhe Lidhja e Bizneseve të Kosovës shpreh shqetësimin e thellë për situatën e krijuar nga mungesa e institucioneve funksionale. “Mbi 1 miliard euro kredi dhe grante mbeten të bllokuara në Kuvend për shkak të mosfunksionimit institucional. Këto mjete, që do të mund të investoheshin në energji, infrastrukturë, arsim dhe prodhim, sot qëndrojnë të palëvizshme, ndërsa bizneset përballen me vështirësi të mëdha në terren”, thotë Lidhja e Bizneseve të Kosovës.
Kriza politike ka bllokuar edhe ratifikimin e Marrëveshjes me Bashkimin Evropian për Planin e Rritjes, Marrëveshjes së Facilitetit dhe Marrëveshjes së Huas. Plani i Rritjes së BE-së përmban një paketë prej 6 miliardë eurosh për të përkrahur përafrimin e ekonomive të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor me standardet evropiane.
