nga Prof.Dr. Pal Nikolli
Shqipëria nuk ka nevojë vetëm për reforma dhe projekte infrastrukturore; ajo ka nevojë për një rilindje të brendshme, për një kthim thelbësor të banorëve të saj në qytetarë. Sepse shteti nuk është vetëm një aparat burokratik, ligje apo institucione; ai është shprehja e ndërgjegjes kolektive, e qytetarisë së ushtruar me përgjegjësi. Kur shumica e individëve e kupton këtë, kur ata ndjejnë se ekzistenca e tyre ka peshë në fatin e komunitetit, atëherë një vend fillon të jetojë me shpirt.
Qytetaria është më shumë se një letër identiteti; është një marrëdhënie morale dhe aktive me të tjerët, me historinë dhe me të ardhmen. Pa këtë marrëdhënie, çdo qytet apo fshat mund të duket i gjallë, por në thelb është bosh. Banorët mund të lëvizin, të punojnë, të fitojnë, por pa vetëdijen e përgjegjësisë, ata mbeten vetëm shikues në teatrin e jetës publike. Qytetaria kërkon angazhim, kërkon që secili të marrë pjesë, të kontribuojë, të ndiejë se veprimi i tij ndryshon rrjedhën e historisë.
Rilindja e një vendi nuk ndodh vetëm me ligje, buxhete apo plane strategjike; ajo ndodh kur individi kupton fuqinë dhe detyrimin e tij. Kur shumica e banorëve ngrihen në qytetarë, shteti fiton shpirt dhe shoqëria fiton drejtësi. Çdo individ bëhet gur themeli i një strukture morale dhe sociale që mban vendin të fortë, të qëndrueshëm dhe të lirë.
Në këtë kuptim, sfida më e madhe e Shqipërisë nuk është të ndërtojë institucione më të mëdha, por të ndërtojë qytetarë më të vetëdijshëm. Sepse vetëm qytetarët e angazhuar, të përgjegjshëm dhe të ndërgjegjshëm për rolin e tyre në të mirën e përbashkët mund të bëjnë që vendi të ecë përpara me dinjitet dhe vizion.
Kthimi i banorëve në qytetarë është, në fund të fundit, rilindja e shpirtit kombëtar. Është akti i thjeshtë dhe i madh i çdo individi që zgjedh të mos jetë vetëm shikues, por pjesëmarrës aktiv i historisë së tij. Kur ky proces të përfundojë, Shqipëria nuk do të jetë vetëm një vend ku njerëzit jetojnë, por një vend ku ata kontribuojnë, kuptojnë dhe e ndërtojnë së bashku të ardhmen, një vend i gjallë në çdo kuptim, i drejtë, i lirë dhe i plotë.
