nga Prof.Dr.Pal Nikolli
Në shoqëritë ku numrat përdoren si argument dhe jo si pasojë e arsyes, e vërteta mbetet gjithmonë në pakicë. Sot, mjafton të jesh i ndjekur, i pëlqyer ose i mbështetur masivisht që të shpallesh i drejtë. Pyetjet bezdisin, dyshimi shihet si armiqësi, ndërsa mendimi kritik trajtohet si devijim. Kjo nuk është demokraci funksionale; është rehati kolektive e maskuar si vullnet popullor.
Turma nuk mendon, turma reagon. Ajo ushqehet me slogane, emocion dhe frikë. Dhe sa më pak të mendojë, aq më shumë bindet se ka të drejtë. Në këtë klimë, individi nuk zhduket me dhunë; ai dorëzohet vetë. Për të mos u veçuar, për të mos u sulmuar, për të mos u etiketuar. Heshtja bëhet strategji, përshtatja bëhet virtyt.
Në jetën publike, ky mekanizëm është kthyer në normë. Flitet shumë, por thuhet pak. Duartrokitet shpesh, por rrallë kuptohet. Disa flasin nga podiumet, disa rrotullohen rreth tyre, ndërsa shumica mjaftohet të aprovojë nga larg. Jo sepse është e bindur, por sepse është lodhur së menduari. Dhe lodhja intelektuale është terreni më pjellor për manipulim.
Demokracia nuk vdes vetëm nga dhuna apo nga censura. Ajo kalbet nga brenda, kur qytetarët heqin dorë nga përgjegjësia për të gjykuar. Kur vota kthehet në refleks, jo në zgjedhje. Kur bindja zëvendësohet nga imitimi. Në atë pikë, proceset vazhdojnë, por kuptimi i tyre ka ikur prej kohësh.
Më shqetësuese se gabimi është refuzimi për ta pranuar gabimin. Më e rrezikshme se propaganda është gatishmëria për ta gëlltitur atë pa e përtypur. Kur kritika shpallet tradhti dhe mendimi ndryshe anatemohet, shoqëria nuk po mbrohet, por po izolohet nga arsyeja.
Asnjë epokë nuk ka përparuar falë rreshtimit të verbër. Ndryshimi ka ardhur gjithmonë nga ata që nuk kanë pranuar të duartrokasin kur të tjerët e bënin. Ata që kanë pyetur kur pyetjet ishin të padëshiruara, ata që kanë folur kur heshtja ishte më e sigurt, sot përqeshen; nesër citohen.
Prandaj problemi nuk është kush ka shumicën. Problemi është çfarë mendon ajo. Sepse një shoqëri që zëvendëson arsyen me zhurmë, nuk qeveriset, drejtohet. Dhe aty ku duartrokitja shërben si alibi, mendja është viktima e parë.
