Zbulohet në Britani mozaiku romak që tregon një version të humbur të Luftës së Trojë
Në verën e vitit 2020, gjatë izolimit të Britanisë për shkak të pandemisë COVID-19, fermeri Jim Irvine vuri re fragmente qeramike të panjohura të shpërndara në tokën e familjes së tij në Rutland.
Hetimet e arkeologëve zbuluan një mozaik romak të jashtëzakonshëm, një dysheme narrative 33 metra të gjatë që paraqet skena nga Lufta e Trojës me Akilin dhe Hektorin në qendër.
Ky zbulim, i njohur sot si “Mozaiku i Ketton”, është i pari i këtij lloji i gjetur në Britani pas më shumë se një shekulli dhe dallon nga modelet gjeometrike të zakonshme të vilave romako-britanike, pasi tregon një histori të plotë, skenë pas skene, si një roman grafik i gdhendur në gur.
Mozaiku dikur ndodhej në një triklinium, një dhomë ngrënieje zyrtare, ku mysafirët do të shijonin dramën e tij mes pjatave. Fillimisht u mendua se imazhet vinin nga Iliada e Homerit, por detajet treguan një version alternativ të mitit: Akili dhe Hektori luftonin nga qerre, jo në këmbë, trupi i Hektorit mbante plagë që sipas Homerit perënditë i kishin penguar, ndërsa më e veçanta ishte paraqitja e kufomës së Hektorit në një peshore gjigante, e peshuar kundrejt arit.
Ky element lidhet me dramën e humbur “Frigjianët” të Eskilit, e shkruar në shekullin e 5-të p.e.s., ku Priami, mbreti i Trojës, paraqitet duke vendosur ar në peshore për të shpërblyer Akilin për trupin e të birit.
Fragmentet e ruajtura nga studiuesit e lashtë përshkruajnë pikërisht këtë skenë, duke e bërë mozaikun një dëshmi të rrallë të një versioni të zhdukur të mitit. Detaje të tjera e përforcuan lidhjen, si gjarpri i vogël poshtë kuajve, një simbol i hershëm vizual për tumën e varrimit të heroit.
Dyshemeja e vendosur në shekullin e katërt pas Krishtit u shndërrua kështu në një arkiv të papritur të një tragjedie të shekullit të pestë p.e.s., duke treguar se mitet nuk qarkullonin vetëm përmes teksteve, por edhe përmes repertorit të imazheve.
Zbulimi riformëson edhe mënyrën se si historianët e shohin Britaninë Romake, pasi dizajnet e mozaikut mbështeten në modele vizuale që kishin qarkulluar në Mesdhe për shekuj, nga qeramika greke te argjendaritë galike dhe imazhet e monedhave të perandorisë lindore.
Kjo tregon se artistët dhe pronarët e vilës nuk ishin të izoluar kulturorisht, por pjesë e një kulture të përbashkët perandorake që vlerësonte arsimin klasik dhe njohjen e miteve.
Zgjedhja e një versioni të veçantë të Luftës së Trojës ishte një shenjë statusi dhe erudicioni. Megjithatë, fati i mëvonshëm i dyshemesë tregon ndryshimet e kohës: mbi sipërfaqen e saj u ndezën zjarre, pjesë u gërmuan dhe varre u hapën në dhomën dikur luksoze.
Vetëm një pjesë e vogël e vendit është gërmuar dhe mund të ketë më shumë zbulime, por tashmë mozaiku i Ketton ka rikthyer një zë të humbur në një histori të lashtë dhe ka treguar se, edhe në skajin më të largët të botës romake, njerëzit merreshin me mitet në mënyra shumë më të pasura nga sa imagjinohej më parë.
Në verën e vitit 2020, gjatë izolimit të Britanisë për shkak të pandemisë COVID-19, fermeri Jim Irvine vuri re fragmente qeramike të panjohura të shpërndara në tokën e familjes së tij në Rutland.
Hetimet e arkeologëve zbuluan një mozaik romak të jashtëzakonshëm, një dysheme narrative 33 metra të gjatë që paraqet skena nga Lufta e Trojës me Akilin dhe Hektorin në qendër.
Ky zbulim, i njohur sot si “Mozaiku i Ketton”, është i pari i këtij lloji i gjetur në Britani pas më shumë se një shekulli dhe dallon nga modelet gjeometrike të zakonshme të vilave romako-britanike, pasi tregon një histori të plotë, skenë pas skene, si një roman grafik i gdhendur në gur.
Mozaiku dikur ndodhej në një triklinium, një dhomë ngrënieje zyrtare, ku mysafirët do të shijonin dramën e tij mes pjatave. Fillimisht u mendua se imazhet vinin nga Iliada e Homerit, por detajet treguan një version alternativ të mitit: Akili dhe Hektori luftonin nga qerre, jo në këmbë, trupi i Hektorit mbante plagë që sipas Homerit perënditë i kishin penguar, ndërsa më e veçanta ishte paraqitja e kufomës së Hektorit në një peshore gjigante, e peshuar kundrejt arit.
Ky element lidhet me dramën e humbur “Frigjianët” të Eskilit, e shkruar në shekullin e 5-të p.e.s., ku Priami, mbreti i Trojës, paraqitet duke vendosur ar në peshore për të shpërblyer Akilin për trupin e të birit.
Fragmentet e ruajtura nga studiuesit e lashtë përshkruajnë pikërisht këtë skenë, duke e bërë mozaikun një dëshmi të rrallë të një versioni të zhdukur të mitit. Detaje të tjera e përforcuan lidhjen, si gjarpri i vogël poshtë kuajve, një simbol i hershëm vizual për tumën e varrimit të heroit.
Dyshemeja e vendosur në shekullin e katërt pas Krishtit u shndërrua kështu në një arkiv të papritur të një tragjedie të shekullit të pestë p.e.s., duke treguar se mitet nuk qarkullonin vetëm përmes teksteve, por edhe përmes repertorit të imazheve.
Zbulimi riformëson edhe mënyrën se si historianët e shohin Britaninë Romake, pasi dizajnet e mozaikut mbështeten në modele vizuale që kishin qarkulluar në Mesdhe për shekuj, nga qeramika greke te argjendaritë galike dhe imazhet e monedhave të perandorisë lindore.
Kjo tregon se artistët dhe pronarët e vilës nuk ishin të izoluar kulturorisht, por pjesë e një kulture të përbashkët perandorake që vlerësonte arsimin klasik dhe njohjen e miteve.
Zgjedhja e një versioni të veçantë të Luftës së Trojës ishte një shenjë statusi dhe erudicioni. Megjithatë, fati i mëvonshëm i dyshemesë tregon ndryshimet e kohës: mbi sipërfaqen e saj u ndezën zjarre, pjesë u gërmuan dhe varre u hapën në dhomën dikur luksoze.
Vetëm një pjesë e vogël e vendit është gërmuar dhe mund të ketë më shumë zbulime, por tashmë mozaiku i Ketton ka rikthyer një zë të humbur në një histori të lashtë dhe ka treguar se, edhe në skajin më të largët të botës romake, njerëzit merreshin me mitet në mënyra shumë më të pasura nga sa imagjinohej më parë. RTSH
