Gjatë luftës me Ukrainën, numri i miliarderëve në Rusi ka arritur nivelin më të lartë ndonjëherë. Megjithatë, në 25 vitet që Vladimir Putin ka qenë në pushtet, elita e pasur dhe e fuqishme ruse, e njohur si oligarkë, ka humbur pothuajse çdo ndikim politik.
Për presidentin rus, ky zhvillim përbën një lajm të mirë. Sanksionet perëndimore nuk kanë arritur t’i kthejnë super të pasurit kundër tij, ndërsa politikat e kombinuara të shpërblimit dhe ndëshkimit i kanë shndërruar ata në mbështetës të heshtur të Kremlinit, raporton BBC.
Një shembull i qartë i kësaj strategjie është ish-miliarderi i bankave Oleg Tinkov. Vetëm një ditë pasi ai e quajti luftën “të çmendur” në një postim në Instagram, drejtuesit e kompanisë së tij u kontaktuan nga Kremlini. Mesazhi ishte i qartë: banka Tinkoff, atëherë e dyta më e madhe në Rusi, do të shtetëzohej nëse nuk ndërpriteshin të gjitha lidhjet me themeluesin e saj.
“Nuk pata mundësi të negocioja çmimin. Ishte si një situatë pengmarrjeje: merr atë që të ofrohet,” ka deklaruar Tinkov për New York Times.
Brenda një jave, një kompani e lidhur me Vladimir Potanin, aktualisht biznesmeni i pestë më i pasur në Rusi dhe furnizues i nikelit për motorët e avionëve luftarakënjoftoi blerjen e bankës. Sipas Tinkovit, ajo u shit për vetëm 3% të vlerës reale.
Në fund, ai humbi rreth 9 miliardë dollarë nga pasuria e tij dhe u largua nga Rusia. Një realitet krejt ndryshe nga vitet pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, kur një grup rusësh u pasuruan në mënyrë marramendëse duke përfituar nga privatizimi i ndërmarrjeve shtetërore dhe nga kapitalizmi i sapolindur.
Pasuria e re u solli atyre ndikim politik dhe pushtet në një periudhë trazirash, duke i shndërruar në oligarkë. Më i fuqishmi ndër ta, Boris Berezovsky, pretendonte se kishte ndihmuar në ngritjen e Putinit në presidencë në vitin 2000. Vite më vonë, ai kërkoi falje për këtë rol, duke e cilësuar Putinin si një “tirani lakmitar” që do të ndalte zhvillimin e Rusisë.
Edhe pse roli i Berezovskyt mund të ketë qenë i ekzagjeruar, oligarkët rusë dikur kishin ndikim real në majat e pushtetit. Por më shumë se një vit pas kërkesës së tij për falje, Berezovsky u gjet i vdekur në rrethana misterioze në mërgim në Mbretërinë e Bashkuar.
Në atë kohë, jo vetëm karriera e tij, por edhe epoka e oligarkëve si forcë politike në Rusi, kishte marrë fund.
Pra, kur Putini mblodhi më të pasurit e Rusisë në Kremlin disa orë pasi urdhëroi pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt 2022, ata nuk kishin çfarë të bënin për të kundërshtuar, edhe pse e dinin se fati i tyre do të pësonte një goditje të madhe.
“Shpresoj që në këto kushte të reja, do të punojmë së bashku po aq mirë dhe jo më pak në mënyrë efektive”, u tha ai atyre.
Periudha para pushtimit ishte shumë e keqe për miliarderët e Rusisë, dhe po kështu ishin edhe pasojat e saj të menjëhershme.
Sipas revistës Forbes, deri në prill 2022, numri i tyre ra nga 117 në 83 për shkak të luftës, sanksioneve dhe një ruble të dobësuar. Së bashku, ata humbën 263 miliardë dollarë ose mesatarisht 27% të pasurisë së tyre secili.
Por vitet që pasuan treguan se do të nxirreshin përfitime të mëdha nga të qenit pjesë e ekonomisë së luftës së Putinit.
Shpenzimet e majme për luftën nxitën rritje ekonomike prej më shumë se 4% në vit në Rusi në vitet 2023 dhe 2024. Ishte mirë edhe për ata midis ultra të pasurve të Rusisë që nuk po fitonin miliarda direkt nga kontratat e mbrojtjes.
Në vitin 2024, më shumë se gjysma e miliarderëve të Rusisë ose luajtën ndonjë rol në furnizimin e ushtrisë ose përfituan nga pushtimi, thotë Giacomo Tognini, nga ekipi i Pasurisë i Forbes.
“Kjo nuk përfshin as ata që nuk janë të përfshirë drejtpërdrejt, por që kanë nevojë për një lloj marrëdhënieje me Kremlinin. Dhe mendoj se është e drejtë të thuhet se kushdo që drejton një biznes në Rusi duhet të ketë një marrëdhënie me qeverinë”, i tha ai BBC-së.
Këtë vit u shënua numri më i lartë ndonjëherë i miliarderëve në Rusi – 140 – në listën e Forbes. Pasuria e tyre kolektive (580 miliardë dollarë) ishte vetëm 3 miliardë dollarë më pak se niveli më i lartë i regjistruar në vitin para pushtimit.
Ndërsa i lejon besnikët të përfitojnë, Putini vazhdimisht i ka ndëshkuar ata që kanë refuzuar të zbatojnë vijën.
Rusët e kujtojnë shumë mirë se çfarë i ndodhi manjatit të naftës Mikhail Khodorkovsky. Dikur njeriu më i pasur i Rusisë, ai kaloi 10 vjet në burg pasi themeloi një organizatë pro-demokraci në vitin 2001
