Talibanët thonë se do të qeverisin Afganistanin sipas një interpretimi të rreptë të sistemit ligjor të Islamit të njohur si ligji i Sheriatit.
Në konferencën e parë për shtyp pas marrjes së kontrollit në Kabul, një zëdhënës i talebanëve tha se çështje të tilla si media dhe të drejtat e grave do të respektohen “brenda kornizës së ligjit islamik”, por grupi ende nuk ka dhënë ndonjë hollësi se çfarë do të thotë në praktikë.
Çfarë është Sheriati?
Ligji i Sheriatit është sistemi juridik i Islamit. Ai rrjedh nga Kurani, teksti qendror i Islamit dhe “fetvatë”, që në islam do të thotë ekspertizë ligjore.
Fjalë për fjalë, Sheriati do të thotë “rrugë e qartë”.
Ligji i Sheriatit vepron si një kod jetese të cilit të gjithë myslimanët duhet t’i përmbahen, përfshirë lutjet, agjërimin dhe bamirësin për të varfrit.
Ai synon të ndihmojë myslimanët të kuptojnë se si ata duhet të udhëheqin çdo aspekt të jetës së tyre sipas udhëzimeve dhe “dëshirave” të Zotit.
Çfarë do të thotë kjo në praktikë?
Sheriati mund të informojë çdo aspekt të jetës së përditshme për një mysliman.
Për shembull, një mysliman që pyet veten se çfarë të bëjë nëse kolegët e tyre i ftojnë në pijetore pas punës, mund t’i drejtohet një dijetari të Sheriatit për këshilla, për tu siguruar që ata të veprojnë brenda kuadrit ligjor të fesë së tyre.
Fushat e tjera të jetës së përditshme ku myslimanët mund t’i drejtohen Sheriatit për udhëzime që përfshijnë ligjin familjar, financat dhe biznesin.
Cilat janë disa nga dënimet e ashpra?
Ligji i Sheriatit i ndan veprat penale në dy kategori të përgjithshme: veprat penale “hadd”, të cilat janë krime të rënda me dënime të caktuara dhe krime “tazir”, ku dënimi lihet në diskrecionin e gjykatësit.
Veprat penale Hadd përfshijnë vjedhjen, e cila mund të dënohet me amputimin e dorës së autorit, dhe tradhtinë bashkëshortore, e cila mund të mbajë dënimin me vdekje me gurë.
Disa organizata islame kanë argumentuar se ka shumë masa mbrojtëse dhe një barrë të madhe provash në zbatimin e ndëshkimeve të “haddit”.
OKB -ja është shprehur kundër vrasjes me gurë, duke thënë se “përbën torturë ose trajtim ose dënim mizor, çnjerëzor ose poshtërues dhe kështu është i ndaluar qartë”.
Jo të gjitha vendet myslimane miratojnë ose zbatojnë dënime të tilla për veprat penale dhe sondazhet kanë sugjeruar se qëndrimet e muslimanëve ndaj dënimeve të ashpra për vepra të tilla ndryshojnë shumë.
A mund të ekzekutohen muslimanët për konvertim në fe tjetër?
Braktisja, ose largimi nga besimi, është një çështje shumë e diskutueshme në botën myslimane dhe ekspertët thonë se shumica e studiuesve besojnë se dënohet me vdekje.
Por një pakicë e mendimtarëve myslimanë, veçanërisht ata të angazhuar me shoqëritë perëndimore, argumentojnë se realiteti i botës moderne do të thotë se “ndëshkimi” duhet t’i lihet Zotit – dhe se vetë Islami nuk kërcënohet nga braktisja.
Vetë Kurani deklaron se “nuk ka detyrim” në fe.
Si merren vendimet?
Ashtu si çdo sistem ligjor, Sheriati është kompleks dhe praktika e tij varet plotësisht nga cilësia dhe trajnimi i ekspertëve.
Juristët islamikë nxjerrin udhëzime dhe vendime. Udhëzimi që konsiderohet një vendim ligjor formal quhet fetva.
Ekzistojnë pesë shkolla të ndryshme të ligjit të Sheriatit. Ekzistojnë katër doktrina sunite: Hanbali, Maliki, Shafi’i dhe Hanafi, dhe një doktrinë shiite, Shia Jaafari.
Pesë doktrinat ndryshojnë në mënyrën se si ata interpretojnë fjalë për fjalë tekstet nga të cilat rrjedh ligji i Sheriatit./ BBC
