Ndërkombëtarët insistojnë për miratimin e një reforme të re zgjedhore përmes bashkëpunimit mes mazhorancës dhe opozitës.
Miratimi i një reforme zgjedhore gjithëpërfshirëse është edhe kërkesë e ODIHR, ku në raportin paraprak nënvizon se palët duhet të angazhohen për një Kod Zgjedhor gjithëpërfshirës, duke përfshirë rekomandimet e raporteve të fundit zgjedhore. Ndaj, maxhoranca dhe opozita dhanë sinjalet e para për ngritjen e një komisioni të posaçëm për reformën zgjedhore, me formimin e Parlamentit të ri në shtator. Krahas akuzave për manipulimin e procesit, demokrati Oerd Bylykbashi shprehu rëndësinë për një reformë konsensuale dhe gjithëpërfshirëse në parlamentin e ri. Pavarësisht se mazhoranca ka një lexim tjetër të rezultatit zgjedhor, socialistët treguan mirëkuptim përmes gatishmërisë së Damian Gjiknurit për të ulur në dialog.
Pjesë të debatit për zgjedhjet parlamentare u bënë edhe dy përfaqësuesit e PS-së dhe PD-së në reformën zgjedhore Bylykbashi-Gjiknuri, që nga foltorja e Parlamentit treguan gatishmërinë e palëve për t’iu rikthyer tryezës së dialogut. Deputeti demokrat duke cituar nene nga raporti paraprak i OSBE ODIHR ngriti shqetësimin për pabarazi në garë, por socialistët kishin një lexim tjetër. Por akuzat duket se i lanë vend edhe argumentit politik, se në shtator duhet një reformë gjithëpërfshirëse duke dhënë kështu sinjalet e para për një komision të posaçëm. Komiteti i Punëve të Jashtme ka vlerësuar angazhimin e palëkundur të Shqipërisë për anëtarësim në BE në një raport të miratuar të mërkurën.
Eurodeputetët theksojnë konsensusin e gjerë politik të Shqipërisë dhe mbështetjen e fortë publike për anëtarësimin në BE, së bashku me përputhjen e plotë me politikën e jashtme dhe të sigurisë të BE-së, në një raport të miratuar nga Komiteti i Punëve të Jashtme me 57 vota pro dhe 11 kundër, me 6 abstenime. Ndërsa mirëpresin qëllimin e Shqipërisë për të përfunduar bisedimet e pranimit deri në vitin 2027 dhe progresin e bërë tashmë, eurodeputetët theksojnë nevojën urgjente për të intensifikuar reformat.
Prioritetet kryesore përfshijnë forcimin e pavarësisë gjyqësore, luftimin e korrupsionit dhe krimit të organizuar, si dhe mbrojtjen e të drejtave themelore. Rritja e pluralizmit dhe transparencës në media mbetet thelbësore për të ndërtuar besimin publik. Raporti vëren polarizimin e vazhdueshëm politik të karakterizuar nga retorikë konfrontuese dhe bën thirrje për dialog politik më konstruktiv dhe gjithëpërfshirës. Eurodeputetët shprehin shqetësim serioz për ndikimin e huaj keqdashës, veçanërisht nga burime të lidhura me Kremlinin, i cili kërcënon institucionet demokratike të Shqipërisë dhe ambiciet e anëtarësimit në BE. Ata bëjnë thirrje për një qëndrueshmëri më të madhe institucionale ndaj abuzimeve me financimin politik, manipulimit të medias dhe kërcënimeve kibernetike. Eurodeputetët mirëpresin Programin e ri prej 922 milionë eurosh për Reformën dhe Rritjen, i dedikuar për Ballkanin Perëndimor, i cili do të mbështesë Agjendën e Reformave të Shqipërisë sapo të përmbushen kushtet. Hapja e zyrës së antenës së Parlamentit Europian në Tiranë shihet si një hap jetësor për të forcuar lidhjet midis BE-së, institucioneve lokale dhe partnerëve të shoqërisë civile nga i gjithë rajoni i Ballkanit Perëndimor.
Raporti pasqyron zgjedhjet parlamentare të majit 2025, duke i përshkruar ato si konkurruese, por të zhvilluara në një mjedis shumë të polarizuar, me shqetësime mbi përdorimin e burimeve administrative. Eurodeputetët u bëjnë thirrje partive politike shqiptare të angazhohen për reforma gjithëpërfshirëse zgjedhore në përputhje me rekomandimet e OSBE/ ODIHR dhe Komisionit të Venedikut. Progresi i bërë me reformat gjyqësore dhe hetimet për korrupsionin e nivelit të lartë janë të mirëpritura, megjithëse ndërhyrja politike mbetet një sfidë, thuhet në raport. Eurodeputetët bëjnë thirrje për përpjekje të vazhdueshme për të mbrojtur pavarësinë gjyqësore dhe për të rritur llogaridhënien. Raporti do të paraqitet për votim në një seancë plenare të Parlamentit Europian në të ardhmen.
