Kujdesu për vendin tënd, edhe kur ai nuk kujdeset për ty. Sepse ndryshe…nuk do të jetë më i yti.
(Mesazhet që sjell libri i ri me novela dhe tregime i shkrimtarit Ahmet Prenci “Në emër të gjakut”)
Nga Sakip Cami
Pas dy romaneve të suksesshme “Anja” dhe Brenga e prokurorit”, shkrimtari Ahmet Prenci vjen me librin e ri me tregime dhe novela:”Në emër të gjakut”, të cilin autori ua kushton oficerëve të policisë që u flijuan dhe atyre që mbijetuan me plagë të heshtura, si bashkudhëtar i tyre që ka ndarë me ta për disa vite shërbimin, dhimbjen dhe heshtjen.
Tregimet e Ahmet Prencit në këtë libër, shkruan në parathënien e librit shkrimtari dhe studiuesi Rudolf Marku, na flasin për një të kaluar jo shumë të largët, por që mbart peshën e rëndë të tragjedisë sonë si komb, atë lehtësinë tonë të dëshirës vetëshkatrruese, por dhe fisnikërinë e guximshme të ca njerëzve të paktë, por të mjaftueshëm, për shpresën tonë të ringjalljes.
Katër tregime dhe dy novela të librit e marrin subjektin nga ngjarjet e vitit të mbrapshtë 1997. 1997-ta ishte viti që e la Shqipërinë pa frymë. Në pranverën e vitit 1997 Shqipëria nuk digjej nga ndonjë armik i jashtëm, por nga zjarri i brendshëm i një shteti që kishte rënë përfundimisht.
Në tregimin “Masakra e romëve” tregohet revolta e këtij komuniteti ndaj poshtërimit nga bandat e armatosura, hajdutë e të burgosur të dalë nga burgjet.
– Nuk ishte masakër, thotë kryetari i romëve të Frakullës, ishte revoltë. Ishte ajo që ndodh kur një popull që s’e pyet njeri, vendos vetë që të mos shkelet më.
Në tregimin “Në emër të gjakut” lexuesi tronditet nga monologu prekës i një gruaje të përdhunuar nga banditët:
”Askush nuk pyeti cfarë ndjeva unë. Askush nuk më tha:”Ti cfarë do ? Unë nuk desha gjak. Desha që e kaluara të mos më ndiqte natë për natë në gjumë. Desha të harroj. Por kur gjaku hidhet në tokë, ai nuk shuhet. Ai kërkon gjak tjetër. Dhe kur ata e lidhën atë njeri dhe e zvarritën nëpër rrugë, gjithë qyteti foli për drejtësi. Por unë s’pashë drejtësi…
Tregimi “Pallati presidencial që nuk ra” është një tjetër kushtim dhe kujtesë për ata policë, gardistë e policë ushtarakë që me jetën e tyre mbrojtën institucionet kryesore. Ata bënë një betim dhe e mbajtën, thotë autori. Nuk luftuan për politikë.. As për pushtet.. Luftuan që kur të vinte agimi, të egzistonte një Shqipëri ku drita të lindte sërish.
Në qendër të tregimit:”Liri për të mos vrarë” është një mësues, të cilit ia ka vrarë vëllain një kryebandit gjobëvënës mu në mes të pazarit të Shkodrës, pranë tezgës së shitësit të varfër të fruta perimeve. Banditi krekoset, opinioni ulëret për gjakmarrje, Isai kërkon drejtësi dhe nëse nuk gjenden drejtësia të paktën të ketë liri për të mos vrarë, për të mos shtuar gjakderdhjen. Jemi një komb i vogël, gjakderdhja e shkrin atë, mendon Isai. Por në pamundësi të përballjes me opinionin për gjakmarrje dhe të ndërgjegjes së tij për të mos vrarë, se jetën ta jep Zoti dhe vetëm Ai ta merr, Isai merr rrugën e Europës dhe shkon në qendrën e saj në Bruksel. Por edhe zyrtarët e Europës nuk ia njohin azilin, nuk ia njohin shqetësimin dhe ai largohet nga sytë këmbët. Autori e mbyll tregimin me fjalët:….”Por në të vërtetë Isai nuk iku askund. Ai mbetet aty ku vuajtja nuk njihet dhe drejtësia ka cmim. Aty ku burrëria matet me plumba dhe heshtja quhet dobësi. Isai jeton si kujtim në sytë e një vajze të vogël që rritet me një fotografi në dorë dhe një fjalë të pathënë në zemër. Dhe ndoshta një ditë, kur shoqëria jonë të mos i kërkojë më gjakun për të ndërtuar nderin, historia e tij do të kuptohet sic duhet:jo si një turp, por si një trimëri e rrallë, ajo e njeriut që pati forcën të mos vrasë, kur të gjithë prisnin, madje dhe prindërit e vet, të shëndrrohej në bishë.”
Marsi i vitit 1997 nuk ishte thjesht një krizë financiare, një rebelim popullor apo një kaos institucional. Ai ishte një përplasje e dhunshme mes dy botëve: të së drejtës dhe të padrejtës, të kujtesës dhe harresës, të dritës dhe errësirës.
Ky libër është një thirrje për kujtesë. Ka momente në historinë e një kombi që nuk duhen harruar, jo për t’u mbajtur gjallë si plagë, por për t’u kujtuar si mësim. Shqipëria në marsin e vitit 1997 ishte një vend i copëtuar mes dhimbjes dhe urrejtjes, frikës dhe shpresës, nderit dhe tradhtisë. Një komb që vështroi veten në pasqyrën e ferrit dhe nuk e njohu më. Në atë mjegull, në atë zhurmë, në atë pluhur që u ngrit nga toka e djegur, ne ishim aty. Disa për të ruajtur rendin, disa për ta rrënuar atë, dhe shumë të tjerë thjesht për të mbijetuar.
Pa shtet, pa ligj, pa drejtësi, liria nuk është shpëtim. Është shkatërrim. Dhe se nëse ndonjëherë do ta rindërtonim këtë vend, do duhej të fillonim me shpirtin, jo me armët. Disa plagë nuk mbyllen vetëm me kalimin e viteve, sepse nuk janë në trup, por në ndërgjegje. Ajo që ndodhi në atë pranverë të përgjakur është më shumë se një krizë. Ishte një moment kur shteti dhe shoqëria u provuan deri në palcë, dhe ku shumë humbën besimin, jetën, ose vetveten.
Për çdo brez që vjen pas, që duhet ta dijë se çfarë ndodh kur ligji hesht, kur frika bëhet normë, dhe kur banditët marrin pushtet. Sepse liria që nuk mbrohet me drejtësi, është veçse një mashtrim i bukur që na çon drejt greminës.
Këto mesazhe shprese, force, dinjiteti, këto ide frymëzuese për brezat vinë nga një shtetar i mirë, ish Drejtori i Përgjithshëm i Policisë së Shtetit, sot Komisioner në Institucionin e Avokatit të Popullit, nga një shkrimtari i afirmuar, nga një qytetar i ndershëm. Faleminderit Ahmet Prenci !
