Në fund të viteve 1980, në Hungari, protesta të guximshme mjedisore kundër një projekti të papëlqyer për ndërtimin e një dige luajtën një rol në rrëzimin përfundimtar të regjimit komunist të vendit. Fillimisht të fokusuara në mbrojtjen e cilësisë së ujit të pijshëm për rreth 3 milionë hungarezë, disa nga demonstratat më të mëdha që nga revolucioni i vitit 1956 u kthyen gjithashtu në një simbol të refuzimit të rendit politik me një parti të vetme. Një epoke po i vinte fundi, ndërsa autoriteti po shpërbëhej.
Do të ishte e nxituar të parashikohej një fat i ngjashëm për qeverinë e Viktor Orbán-it, e vetëshpallur si “joliberale”, e cila drejton atë që Parlamenti Evropian e ka përshkruar si një “regjim hibrid të autokracisë zgjedhore”. Zoti Orbán ka konsoliduar në mënyrë të pamëshirshme pushtetin e tij që nga ardhja në postin e kryeministrit në vitin 2010, veçanërisht përmes kontrollit mbytës mbi median dhe shoqërinë civile. Por ngjarjet e jashtëzakonshme të fundjavës, pas përpjekjeve të qeverisë së tij për të ndaluar paradën vjetore të Krenarisë në Budapest, sugjerojnë një dobësi të re.
Organizatorët kishin shpresuar se ndoshta 40,000 vetë do të guxonin përballë kërcënimeve, gjobave të mundshme dhe përdorimit kontrovers të teknologjisë së njohjes së fytyrës, pasi një ndryshim në kushtetutën e Hungarisë lejoi që aktivitetet LGBTQ+ të shpalleshin si kërcënim për fëmijët. Në fakt, në një ditë përvëluese vere në Budapest, ata vlerësuan se midis 185,000 dhe 200,000 persona kishin dalë në shenjë solidariteti. Ishte, pa diskutim, ngjarja më e madhe e Krenarisë ndonjëherë e zhvilluar në qytet. Në rrugë kishte shumë persona që merrnin pjesë për herë të parë, prindër me djem e vajza, si dhe protestues nga i gjithë spektri politik.
Përmasat e këtij reagimi tregojnë për një autogol të rëndësishëm nga ana e kryeministrit. Duke mbetur pas në sondazhe përballë ish-aleatit të tij të kthyer në kritik të ashpër, Péter Magyar, Orbán zgjodhi të sulmojë komunitetin LGBTQ+, ashtu siç ka bërë më parë me migrantët. Duke tentuar të bëhej lideri i parë i një vendi të BE-së që ndalon paradën e Krenarisë, qëllimi i tij kryesor ishte të mobilizonte të djathtën, të provokonte Brukselin dhe të ngrinte një kurth polarizues për z. Magyar. Por rezultati ishte demonstrata më e madhe kundër qeverisë që nga viti 2010, dhe një mobilizim masiv në mbrojtje të parimeve më të gjera të lirisë së tubimit dhe të të drejtave të pakicave.
Z. Magyar, i cili nuk mori pjesë në marshim, u mjaftua të shtunën me kritikimin e përpjekjeve të përsëritura të Orbán-it për të “përçarë hungarezët me njëri-tjetrin, për të krijuar frikë dhe ndasi”. Duke shmangur luftërat kulturore të kryeministrit, partia e tij Tisza është fokusuar pa ndalim në çështjet e standardeve të jetesës, kujdesit shëndetësor dhe korrupsionit. Në një vend që, nën drejtimin e Orbán-it, është bërë ndër më të varfrit në BE, kjo është një qasje e mençur.
Por madhësia e pjesëmarrjes në Paradën e Krenarisë duhet t’i forcojë vendosmërinë Brukselit nëse, siç duket e pashmangshme, Orbán i drejtohet taktikave gjithnjë e më të dëshpëruara për të ruajtur pushtetin. Më shumë se 70 eurodeputetë morën pjesë në marshim, dhe komisionerja për barazi, Hadja Lahbib, ndodhej gjithashtu në Budapest për të takuar organizatat e shoqërisë civile. Megjithatë, përgjigjja e Brukselit ndaj provokimit të Orbán-it ishte e kufizuar nga frika se mos interpretohej si ndërhyrje në prag të zgjedhjeve të pranverës së ardhshme.
Ky tani duket si një keqlexim i klimës kombëtare. Liria e tubimit dhe mosdiskriminimi janë vlera themelore, të panegociueshme, që duhet të respektohen nga çdo shtet anëtar i BE-së. Ndërsa kalonin në numër kaq të madh mbi urën Erzsébet, me Danubin poshtë tyre, marshuesit e së shtunës e shprehën këtë mesazh në mënyrë të paharrueshme./The Guardian
