Më shumë se 1 miliard njerëz jetojnë me çrregullime të shëndetësore, sipas të dhënave të reja të publikuara nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), me gjendje të tilla si ankthi dhe depresioni që shkaktojnë pasoja të mëdha njerëzore dhe ekonomike. Ndërsa shumë vende kanë forcuar politikat dhe programet e tyre të shëndetit mendor, nevojiten investime dhe veprime më të mëdha në nivel global për të rritur shërbimet për të mbrojtur dhe promovuar shëndetin mendor të njerëzve.
Gjendjet e shëndetit mendor si ankthi dhe depresioni janë shumë të përhapura në të gjitha vendet dhe komunitetet, duke prekur njerëz të të gjitha moshave dhe niveleve të të ardhurave. Ato përfaqësojnë arsyen e dytë më të madhe për paaftësinë afatgjatë, duke kontribuar në humbjen e jetës së shëndetshme. Ato rrisin kostot e kujdesit shëndetësor për njerëzit dhe familjet e prekura, ndërsa shkaktojnë humbje të konsiderueshme ekonomike në shkallë globale.
Gjetjet e reja të publikuara në dy raporte – Shëndeti mendor Botëror sot dhe Atlasi i Shëndetit Mental 2024 – nxjerrin në pah disa fusha progresi, ndërsa ekspozojnë boshllëqe të konsiderueshme në adresimin e gjendjeve të shëndetit mendor në mbarë botën. Raportet shërbejnë si mjete kritike për të informuar strategjitë kombëtare dhe për të formësuar dialogun global përpara Takimit të Nivelit të Lartë të Kombeve të Bashkuara të vitit 2025 mbi sëmundjet jo-ngjitëse dhe promovimin e shëndetit mendor dhe mirëqenies, që do të zhvillohet në Nju Jork më 25 shtator 2025.
“Transformimi i shërbimeve të shëndetit mendor është një nga sfidat më urgjente të shëndetit publik”, tha Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Drejtor i Përgjithshëm i OBSH-së. “Investimi në shëndetin mendor do të thotë investim në njerëz, komunitete dhe ekonomi – një investim që asnjë vend nuk mund ta përballojë ta neglizhojë. Çdo qeveri dhe çdo udhëheqës ka përgjegjësinë të veprojë me urgjencë dhe të sigurojë që kujdesi për shëndetin mendor të trajtohet jo si privilegj, por si një e drejtë themelore për të gjithë.”
Raporti tregon se ndërsa prevalenca e çrregullimeve të shëndetit mendor mund të ndryshojë sipas gjinisë, gratë ndikohen në mënyrë disproporcionale në përgjithësi. Çrregullimet e ankthit dhe depresionit janë llojet më të zakonshme të çrregullimeve të shëndetit mendor si tek burrat ashtu edhe tek gratë.
Vetëvrasja mbetet një rezultat shkatërrues, duke marrë rreth 727 000 jetë vetëm në vitin 2021. Është një shkak kryesor i vdekjes tek të rinjtë në të gjitha vendet dhe kontekstet socioekonomike. Pavarësisht përpjekjeve globale, progresi në uljen e vdekshmërisë nga vetëvrasjet është shumë i ulët për të përmbushur Objektivin e Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDG) të Kombeve të Bashkuara për një ulje prej një të tretës së shkallës së vetëvrasjeve deri në vitin 2030. Sipas trajektores aktuale, vetëm një ulje prej 12% do të arrihet deri në 2030.
