nga Prof./Dr.Pal Nikolli
Në një kohë ku fjalët janë bërë më të shpejta se mendimi dhe premtimet më të shumta se veprat, realiteti shoqëror duket i mbuluar nga një dritë e rreme. Skena politike është kthyer në një teatër ku aktorët nuk kërkojnë më të udhëheqin, por të duartrokiten; nuk kërkojnë të shërbejnë, por të admirohen. E vërteta, e ndrojtur dhe e zbehtë, endet mes dritave të forta të kamerave, ndërsa drejtësia, morali dhe përulësia janë zhvendosur diku në prapaskenë, të harruara në heshtje.
Hipokrizia nuk është më devijim i përkohshëm; është bërë sistem funksionimi. Ajo shfaqet në formën e buzëqeshjeve zyrtare, në premtime të përsëritura që nuk kanë as qëllim e as kujtesë, në ligje që mbrojnë interesat e të fortëve dhe fjalime që mbulojnë zbrazëtinë morale me një fjalor patriotik e sentimental. Është një proces që ka humbur ndjenjën e përgjegjësisë, sepse gënjeshtra është stërvitur të vishet me uniformën e “suksesit”.
Shoqëria, në këtë rrjedhë, më nuk tronditet nga e pavërteta. Ajo është mësuar me të, madje e pranon si një mënyrë për të mbijetuar. Kështu, ndodh një përmbysje e vlerave: ndershmëria quhet naivitet, integriteti interpretohet si dobësi, ndërsa servilizmi shitet si mençuri politike. Kur e pavërteta bëhet gjuhë e përditshme, atëherë edhe ndërgjegjja pushon së foluri.
Por drama e vërtetë qëndron diku më thellë – në humbjen e raportit midis njeriut dhe përgjegjësisë së tij. Shteti, që dikur ishte ndërtuar mbi idenë e përbashkët të të mirës, është shndërruar në një mjet që riprodhon pushtet, jo drejtësi. Dhe kur pushteti nuk ndjen më detyrim moral ndaj qytetarëve, ai bëhet një makineri që ushqehet me mashtrim dhe jeton me fasadë.
Në këtë atmosferë, çdo fjalë që dëgjon është e dyshimtë, çdo veprim është kalkulim, çdo heshtje është strategji. E megjithatë, në mes të kësaj mjegulle, ekziston një shpresë e brishtë: aftësia e individit për të ruajtur brenda vetes ndjenjën e masës dhe të së drejtës. Sepse shoqëritë nuk ringjallen nga premtimet e pushtetit, por nga ndërgjegjja e njerëzve të thjeshtë që refuzojnë të jetojnë në gënjeshtër.
Hipokrizia, si çdo mashtrim i madh, nuk mund të qëndrojë përgjithmonë. Një ditë, pas perdeve të zbukuruara, zbulohet boshësia e sistemit. Atëherë, ajo që mbetet nuk është më retorika, por gjurma që secili ka lënë: në ndershmëri, në punë, në fjalë të thjeshta e të sinqerta. Kjo është forca e vetme që mund të përballojë iluzionin e përhershëm të pushtetit — ndershmëria pa spektakël.
Në fund, gjithçka kthehet tek një pyetje e vetme: a duam të jetojmë në një botë ku dukja ka zëvendësuar thelbin, apo kemi ende guximin të kërkojmë dritën përtej fasadës? Sepse, në heshtjen e ndërgjegjes, fillon ringjallja e së vërtetës. Dhe ajo, sado e vonuar, gjithmonë gjen mënyrën të dalë në dritë.
