nga Prof.Pal Nikolli
Në një kohë kur teknologjia po transformon çdo aspekt të jetës sonë, edhe arsimi i lartë duhet të përshtatet për të mbetur relevant. Sistemi tradicional i universiteteve, i ndarë ngurtësisht në fakultete dhe departamente, po tregon kufijtë e tij në një botë ku kërkesat e tregut, inovacionet shkencore dhe mënyrat e reja të të nxënit kërkojnë një qasje më fleksibël dhe ndërdisiplinore. Sot është domosdoshmëri:
1. Një kurrikulë që përputhet me revolucionin teknologjik.
Në vend që të mbeten të izoluara, disiplinat akademike duhet të integrojnë teknologjinë në thelbin e tyre. P.sh.:
= Shkencat sociale mund të përfshijnë analiza të dhënash (data science) për të studiuar modelet e sjelljes njerëzore.
= Arti dhe dizajni duhet të përfshijnë mjete të reja si realiteti virtual dhe inteligjenca artificiale.
= Shkencat mjekësore do të përfitonin nga inxhinieria biomjekësore dhe bioinformatika.
Kurse të tilla si programimi, analiza e të dhënave dhe menaxhimi i projekteve duhet të bëhen obliguese për të gjitha degët, ashtu siç janë gjuhët e huaja ose filozofia në disa universitete.
2. Një strukturë e re: nga departamentet e ndara te Qendrat e Problemeve.
Në vend të ndarjes klasike në “Departamentin e Ekonomisë” apo “Fakultetin e Inxhinierisë”, universitetet mund të riorganizohen rreth temave dhe sfidave globale, si:
= Qendra për zhvillimin e qëndrueshëm (kombinim i ekonomisë, inxhinierisë dhe shkencave mjedisore).
= Instituti i Teknologjive Shëndetësore (mjekësi, inxhinieri dhe shkenca kompjuterike).
= Laboratori i Arteve Digjitale dhe Komunikimit (dizajn, media, programim).
Kjo do të lejonte që studentët të punojnë në projekte të ndërlikuara, duke kombinuar njohuri nga disa fusha.
3. Partneriteti me industrinë dhe mësimi nëpërmjet praktikës.
Partneritetet e universiteteve me kompanitë e teknologjisë, startup-et dhe institucionet publike do të mundësonin:
= Kurse në bashkëpunim me ekspertët e tregut.
= Praktika të vazhdueshme gjatë gjithë studimeve, jo vetëm në vitin e fundit.
= Financimin e kërkimeve nga nevoja reale e shoqërisë, jo vetëm nga buxheti i shtetit.
4. Lëvizja drejt një modeli hibrid: fizikisht dhe në linjë.
Metodat tradicionale të mësimdhënies nuk janë më të mjaftueshme. Kombinimi i:
= Kurseve online për teorinë bazë.
= Sesioneve praktike në kampus për punën në laboratore dhe projekte.
= Simulimeve në realitet virtual për eksperimente të ndërlikuara.
do të bënte arsimin më të përballueshëm dhe të përshtatshëm për të gjithë.
5. Një vlerësim i ri: nga provimet tradicionale te portofolet dhe projektet.
Në vend që të vlerësohen vetëm nëpërmjet provimeve, studentët duhet të ndërtojnë:
= Portofol me projekte reale.
= Kontribute në kërkime dhe botime.
= Aftësi të verifikueshme (certifikata të aftësive teknike, menaxhuese, etj.).
Si përfundim, arsimi i lartë i sotëm ka nevojë për një transformim radikal, jo thjesht për përmirësime të vogla. Riorganizimi duhet të synojë:
= Më shumë fleksibilitet dhe kreativitet në strukturën e studimeve.
= Përdorimin maksimal të teknologjisë për të përmirësuar mësimdhënien dhe kërkimet.
= Lidhje të drejtpërdrejtë me tregun e punës dhe nevojat e komunitetit.
Vetëm kështu universitetet do të mund të lulëzojnë në shekullin e XXI dhe të prodhojnë profesionistë të përgatitur për sfidat e së ardhmes.
