Nga Eduard Halimi
Të flasim për drejtësinë.
📍A është rivendosja e imunitetit të gjyqtarëve të Gjykatës së
Lartë dhe asaj Kushtetuese një hap i domosdoshëm drejt rikthimit të ekuilibrave kushtetues dhe garantimit të një gjyqësori të pavarur?
Ka një mërzi të thellë publike nga të gjitha palët dhe media: pse Gjykata Kushtetuese apo Gjykata e Lartë nuk vendosin disa standarde europiane, (vendimi njehësuse/përfundimtare) kur shkeljet e të drejtave të njeriut – në emër të hetimit apo rendit – janë kaq të dukshme? Pse nuk kanë guxim kundër pushtetit?
Pse vendosin shpesh çfarë kërkon prokuroria e zakonshme apo SPAK?
🔴 Përgjime masive, arrestime të diskutueshme, sekuestrime pa transparencë, ndërhyrje të egra nga policia hetimore, tatimore, prokuroria e zakonshme apo e posaçme.
🟠 Kundrejt një frike sistemike që ka prekur nga njerëzit e thjeshtë që sot do të shesin qumështin, e deri te nivelet e larta të biznesit, kundrejt një frike sistemike se edhe vetë gjyqtarët më të ulët mund të përgjohen, përndiqen me metoda paraprake apo proceduriale, me apo pa leje gjyqësore nga prokurorët që i kanë palë apo qeveria– pritshmëritë janë të larta për GJYQTARET e LARTE dhe i drejtojnë gishtin, sepse vendimet e tyre mund të vendosin standarde unifikuese europiane për një shtet ligjor funksional!
🔶 Por, para se t’i drejtojmë gishtin atyre, ndoshta duhet të bëjmë një hap pas dhe të kujtohemi. Në vitin 2012 ne reduktuam imunitetin parlamentar por rruajtem imuninitetin procedurial dhe funksional për gjyqtarët. Por para 9 vjetësh edhe me kundërshtim te raportit final te Komisioni i Venecias CDL-AD(2016)009 |(dhe timin) mbajtëm imunitetin parlamentar por hoqëm 100% imunitetin e gjyqtarëve dhe filtrat institucionale të kontrollit.
Tani para se këtyre gjyqtarëve të lartë ti drejtojmë gishtin duhet të pyesim veten tonë:
🔴 A janë vetë këto gjykata të larta të mbrojtura?
Në Shqipëri, një gjyqtar i Gjykatës Kushtetuese apo i Gjykatës së Lartë mund të:
– përgjohet,
– ndalohet,
– të arrestohet
– t’i publikohen të dhënat personale, atij apo familjes,
nga një prokurori që jo rrallë është vetë palë në proces,
apo edhe nga policia shtetërore, shërbime inteligjente, apo struktura “parandaluese”.
Shpesh – pa leje nga vetë gjykata. Pa asnjë filtër. Pa asnjë mbrojtje.
Ndërkohë, deputetët, ministrat dhe Kryeministri gëzojnë imunitet sa më sipër nga ndalimi/arrestimi, mbrojtjeje procedurale, që gjyqtarëve të lartë u mohohet pikërisht atëherë kur duhet më shumë: kur po shqyrtojnë veprimet e atyre pushteteve.
Para se të publikoj një analizë më të gjerë mbi këtë temë, po ndaj disa pyetje për reflektim:
🔶A mund të vendosë standarde një trupë që nuk ka as mbrojtjen minimale për të vepruar e lirë?
🔶 A kemi vërtet “Rule of Law” kur vetë gjyqtari i lartë është viktimë pa mburojë minimale nga arrestimi?
🔶 A është kjo pabarazi e armëve mes pushteteve kur gjyqtarët e lartë mund të përgjohen nga vetë prokuroria si palë apo qeveria me mjete “parandaluese”?
🔶 A është frika një mjet drejtësie, apo ajo është instrument presioni?
🔶 Kur një gjyqtar ndjen se një vendim “kundër” prokurorisë apo qeverisë mund ta vendosë nën përgjim apo hetim — vendimmarrja është më e lirë apo e diktuar nga frika?🔶 A është ky rreziku real i kapjes së drejtësisë sot: jo vetëm më përmes emërimeve, por përmes frikës sistemike dhe mungesës së mbrojtjes institucionale?
🔶 A është kthyer gjyqësori në pushtetin e tretë vetëm formalisht – por realisht në më të pambrojturin?
⸻
Pa bërë kompromis me luftën ndaj korrupsionit në drejtësi, pa bërë debat për emrat e atyre që janë sot, a duhet të rivendosim për Gjyqtarët e Gjykatës së Lartë dhe Kushtetuese:
✔️ Imunitetin funksional dhe procedurial, të kufizuar, por real?
✔️ Filtrat institucionalë të brendshëm për ndjekjen e gjyqtarëve të lartë?
✔️ Përjashtimin e prokurorisë për ti përgjuar kur është si palë që ndjek vetë gjyqtarët që do ta gjykojnë?
✔️ Barazinë reale të pushteteve, imunitetin minimal të deputeteve KM dhe jo vetëm formale?
🗣 Ftoj kolegë juristë, ekspertë të të drejtave të njeriut, përfaqësues të institucioneve kombëtare dhe ndërkombëtare që të reflektojnë dhe kontribuojnë në këtë debat.
📚 Referenca: Komisioni i Venecias CDL-AD(2016)009 | Modelet e BE | Vendimet e GJEDNJ, Vendimi i pergjimit të gjyqtarëve Kushtetues nga SPAK, Janar 2025 etj
