Nga Prof.Dr.Pal Nikolli
Në çdo shoqëri ku sundimi i ligjit pret të mbizotërojë ndaj sundimit të forcës, opozita nuk është një luks politik, as një element dekorativ institucional, por themeli moral i vetë shtetit. Ajo është organi që mat rrahjet e zemrës së republikës. Kur pushteti fillon të mendojë se është vetë burimi i së drejtës, opozita bëhet kujtesa e tij se legjitimiteti buron nga populli, jo nga frika dhe jo nga propaganda. Në këtë kuptim, opozita nuk është thjesht kundërshtar elektoral, por ndërgjegjja kritike që e mban shtetin të ndërgjegjshëm për kufijtë e tij moralë dhe ligjorë.
Opozita si akt përgjegjësie qytetare, jo si instrument partiak.
Në çdo sistem politik ku individi ende vlerësohet si qenie e lirë, opozita përfaqëson vullnetin e sovranit – popullit – për të mos lejuar që pushteti të shndërrohet në pronë të një pakice. Edmund Burke, një nga themeluesit e mendimit parlamentar europian, theksonte se “opozita ekziston për të parandaluar që pushteti të bëhet arrogancë”. Kjo nuk është një luftë për karrige, por një luftë për shprese. Një shoqëri pa opozitë reale është si një trup pa sistem imunitar – çdo abuzim i vogël kthehet në tumor politik.
Shembuj ndërkombëtarë: kur opozita u bë shpëtimtar i shtetit.
Britania e Madhe: Në vitet ’70, opozita e fuqishme parlamentare detyroi qeverinë të ndryshonte politikat ekonomike që po çonin në kolaps. Pa atë presion institucional, kriza do të ishte kthyer në katastrofë.
India: Gjatë “Gjendjes së Jashtëzakonshme” të vitit 1975, liderët opozitarë u burgosën, shtypi u censurua dhe demokracia u pezullua. Pas kësaj përvoje të errët, u kuptua se opozita nuk është pengesë për qeverinë, por garanci kundër diktaturës.
Rumania: Në vitin 2012, kur pushteti ekzekutiv u përpoq të kontrollonte Gjykatën Kushtetuese, opozita mobilizoi opinionin ndërkombëtar dhe ndaloi kapjen e shtetit.
Shtetet e Bashkuara: Në vitin 1974, opozita republikane braktisi presidentin e vet, Richard Nixon, sepse mbrojtja e rendit kushtetues ishte më e rëndësishme sesa besnikëria partiake. Ky akt ruajti demokracinë amerikane.
Në të gjitha këto raste, opozita nuk u soll si armik i shtetit, por si shpëtimtar i tij.
Moraliteti i qëndresës kundrejt konformizmit të rrezikshëm.
Historia e njerëzimit na dëshmon se më shumë dhunë politike është bërë nga heshtja e shumicës sesa nga veprimet e një pakice. Kur shoqëria pranon abuzimin si normalitet, kur institucionet heshtin, kur media shndërrohet në instrument propagande, opozita bëhet akt shpirtëror, një mision i ngjashëm me profetët që flisnin kundër padrejtësive të mbretërve të kohës së tyre.
Martin Luther King deklaronte: “Në fund, nuk do të mbajmë mend fjalët e armiqve tanë, por heshtjen e miqve tanë.” Pikërisht kjo heshtje është ajo që lind autokracinë. Kur pushteti fillon të kontrollojë gjuhën, opozita detyrohet të mbrojë të vërtetën. Kur pushteti kap gjykatën, opozita bëhet gjykata morale e kombit.
Opozita si mekanizëm i shpresës kolektive.
Në demokracitë funksionale, opozita nuk lufton vetëm për të marrë pushtetin, por për të mbajtur hapur rrugën që të tjerët të mund ta marrin atë në mënyrë paqësore. Ajo është garancia që gjithçka mund të ndryshojë pa gjakderdhje. Nëse opozita kapitullon, ndërpritet rotacioni demokratik dhe shoqëria futet në errësirë institucionale, ku pushteti bëhet hermetik, oligarkik dhe në fund, autoritar.
Në Greqi, pas krizës së borxhit, opozita luajti një rol kyç në reformimin e sistemit bankar dhe në rikthimin e besimit ndërkombëtar ndaj shtetit grek. Edhe pse në opozitë, forcat politike u detyruan të ofronin zgjidhje konkrete, jo retorikë bosh. Ky model tregon se opozita e vërtetë nuk është “jo për hir të jo-s”, por “jo që çon drejt një po-je më të drejtë”.
Si përfundim, opozita nuk është zgjedhje – është domosdoshmëri ontologjike e lirisë.
Nuk ka demokraci pa opozitë. Nuk ka republikë pa kontroll dhe balancë. Nuk ka shtet modern ku pushteti nuk mund të sfidohet. Opozita është një akt rezistence intelektuale, politike dhe morale kundër absolutizmit. Ajo është thirrja për të vërtetën kur pushteti kërkon ta fshehë atë. Ajo është garantja e lirisë kur pushteti përpiqet ta shkruajë vetë historinë.
Në fund, opozita e vërtetë nuk flet për vete; ajo flet për të gjithë. Ajo nuk synon të zëvendësojë një tirani me një tjetër, por të mbajë të hapur mundësinë që pushteti t’i përkasë gjithmonë popullit. Sepse aty ku heshtja bëhet bashkëfajësi, mosbindja bëhet detyrë. Dhe aty ku shteti pret bindje të verbër, opozita duhet të predikojë lirinë e ndritur.
